(Een plein in een verder uitgestorven stadje aan de rand van Europa. De kniesoor en de optimist zitten op gepaste afstand van elkaar op een bankje van stenen, met tussen hen in een bronzen beeld van een schrijvende zwerver, geflankeerd door een konijn en een tjiftjaf. Op de grond naast het bankje uitpuilende boodschappentassen. Omdat ze mondkapjes dragen, communiceren de kniesoor en de optimist met elkaar door te sms’en. De terrasachtige verhoging met het bijbehorende abstracte zeilachtige sculptuur even verderop is in weerwil van de afgekondigde maatregelen het trefpunt geworden voor de laatste randfiguren van de stad, jongeren, daklozen, straatmuzikanten, vluchtelingen, daders en slachtoffers van huiselijk geweld, zakkenrollers, aan komen lopende fietsendieven. Hier komen ze bijeen om te zingen, te drinken, te schreeuwen, te vechten en elkaar te omhelzen. Om elkaar een hart onder de riem te steken. Strakblauwe lucht. Geen vliegtuig te bekennen. Tussen de bloesems in de bomen kwetteren de vogeltjes, want de lente is uitgebroken en, om met Jane Goodall te spreken, de natuur slaat terug. Poema’s, vossen, wolven, herten, pauwen, geiten, bonte kraaien komen nieuwsgierig kijken.)
DE OPTIMIST
Het komt nu wel erg dichtbij.
DE KNIESOOR
Man, dwaas, het is er al! Hebbie ’t niet gehoord, dan? Hier staat het. Zwart op wit. Er gaan nu mensen dood die nog niet eerder dood zijn gegaan. De president heeft het zelf gezegd!
DE OPTIMIST
Dan moet het wel waar zijn. En de koning?
DE KNIESOOR
De koning ook, de keizer, de admiraal, de microbioloog, ze zeggen het allemaal. Maar geen wc-papier meer te krijgen. Die schone mens! Mundus vult decipi, sed anus non mentitur. Als voor de hemelpoort van de hel zijn aars maar geveegd is. Want daar wordt natuurlijk het eerst naar gekeken bij het scheiden van de schapen en de geiten. Leer mij Petrus kennen, de visitator par excellence.
DE OPTIMIST
Horen die ook bij de verhoogde risicogroepen dan? Ik heb me laten vertellen dat de jeugd veel eerder doodgaat dan de oudjes. Hoe kan dat?
DE KNIESOOR
Dat is allemaal een kwestie van natuurlijke selectie. Hebbie ’t niet gelezen dan? Hier staat het. Zwart op wit. ‘Met een mortaliteit van één tot twee procent valt het vanuit biologisch perspectief mee. Dat zijn veel mensen, maar het is een vorm van natuurlijke selectie.’
DE OPTIMIST
Ja, duidelijkheid bieden is noodzakelijk. Maar je moet mensen niet vroegtijdig alle hoop ontnemen.
DE KNIESOOR
Ja, dat moet je pas doen als het te laat is.
DE OPTIMIST
Hebbie ’t niet gelezen dan? Hier, zwart op wit: ‘Je moet voorkomen dat bijvoorbeeld ondernemers hun hoofd in de schoot gooien’, meldt een ingewijde. Zelfs een raspessimist als jij zal het daarmee eens zijn.
DE KNIESOOR
Ja, nou en of! Gelukkig zijn wij tegenwoordig allemaal ondernemers, of zoals jouw ingewijde het zo fraai verwoordt ‘bijvoorbeeld ondernemers’.
De OPTIMIST
Je kunt zeggen wat je wilt, maar onze overheid houdt wel de vinger aan de pols.
DE KNIESOOR
Dat is ze geraden ook. Ze hebben het zelf verspreid.
DE OPTIMIST
Wat? Geloof jij nou ook al in complottheorieën? Dat valt me van je tegen. We zitten hier dan wel op het John Friendly Kennedy-plein, maar dat had ik toch niet van je verwacht…
DE KNIESOOR
Het raast nochtans over de wereld met een mortaliteit die geen grenzen kent. Het vreet de bossen kaal, het vergiftigt de leeggeviste zeeën en het verft de lucht met oranje stikstofdioxidewolken. Het mishandelt en verhandelt dieren op een industriële schaal die op zichzelf al voldoende zou zijn om de mensheid tot in de eeuwigheid te brandmerken als een criminele organisatie. Het zuigt al het leven uit de bodem alsof het er behagen in schept in zijn eigen vlees te snijden. En het heeft van ons allen zzp’ers met een nulurencontract gemaakt. Mensen die betaald worden in de valuta klapconcerten en dooie mussen. Mensen die het zogenaamd over zichzelf afgeroepen hebben omdat het een keuze is, ziek worden van de maatschappij. Dat is de feitelijke onderliggende conditie en de verminderde weerstand waar geen toverkruid tegen gewassen is. En binnen blijven zal het laatste zetje wel geven, is het idee. Kort leve het precariaat.
DE OPTIMIST
Over welk virus heb jij het eigenlijk?
DE KNIESOOR
Ik heb het niet over een virus. Ik heb het over het Beest. Over het Beest en de Macht. Het Beest en de Macht en het Geld. Heel toepasselijk dus dat een van de exponenten daarvan het startschot mocht geven voor een van die hartverwarmende initiatieven die nu overal in het land opbloeien om te laten zien hoe belangrijk ‘de culturele sector’ ‘eigenlijk’ is ‘voor de mensen.’
DE OPTIMIST
Waar hèb je het over?
DE KNIESOOR
Over het Beest. Over het neoliberale virus. Dat universiteitsgebouwen verkoopt voor hotels, dat het leven, het echte leven, dat zich daar, achter ons, op die terrasachtige verhoging afspeelt, eerst naar de rand bulldozert en vervolgens eroverheen, en dat dat allemaal doet ‘voor de toekomst’ en voor de berokkende betrokkenen hun eigen bestwil. Ik heb het over minister Van Engelshoven die het ITA-bal van de Decamerone-voorleesmarathon kwam openen. Ik doe het van papier. Ik ben geen acteur, zei ze er nog bij. En toen stak ze van wal. Het is menselijk begaan te zijn met het lot van bedroefden… Ja, ja, Nederland maakt kunst!
DE OPTIMIST
Ooo, nu snap ik het. Jij wil de kunstenaar bij het lijstje onmisbare beroepen, naast de dokter, de vuilnisman en de bankdirecteur? Moet de verbeelding weer aan de macht?
DE KNIESOOR
Hoezo verbeelding? Man, kijk om je heen! De werkelijkheid is genoeg!
(changement)
Beeld: Milo
Dossiers
