In de prachtige dialoog Mehmet, Lucas volgen we de verboden liefde van twee minnaars die niet van elkaar los willen of kunnen komen. De tekst van Joost II Sickenga werd geselecteerd als Verse Tekst 2023, de open inschrijfronde voor (nog) onuitgevoerde theaterteksten.

Mehmet, Lucas is opgebouwd uit losse sporen, korte mozaïekjes van twee personages die proberen de puzzel te leggen die hen leidt van een niet te ontkennen liefde naar een onvermijdelijk einde. Stiekem nachtzwemmen tijdens het kamperen, en dan een snelle, gestolen zoen. Waterfietsen tijdens een dronken Koninginnedag. De prille hartstocht spat er vanaf, en de dreiging evengoed: want de personages praten met een geconstrueerde afstand over zichzelf en elkaar, beschrijven zichzelf in de derde persoon, waaruit meteen al blijkt dat ze niet meer samenvallen met wie ze waren.

Dat sorteert meteen een interessante gelaagdheid: dit gaat over twee mannen die vat proberen te krijgen op en vorm proberen te geven aan hun relatie. Hun ervaringen zijn daarmee per definitie subjectief, onbetrouwbaar en daardoor extra boeiend.

De relatie is maar kort zo onproblematisch als tijdens die eerste doorwaakte nacht. Mehmet wil het voor de buitenwereld geheimhouden, ridiculiseert de onderlinge aantrekkingskracht al snel tot ‘gewoon een paar chemische reacties’.

MEHMET
Jouw lichaam brengt gewoon een paar chemische reacties op gang. Wat wil je nog meer? Iets anders is het niet.

LUCAS
Dus dat andere daar hebben we het niet over.

MEHMET
Welk andere?

LUCAS
Alsjeblieft.

MEHMET
Nee daar hebben we het niet over.

LUCAS
Maar dat andere –

MEHMET
Het bestaat niet. Niet tussen ons.

LUCAS
Voor mij wel.

MEHMET
Sterkte.

LUCAS
Dat kan je niet doen.

MEHMET
Omdat?

LUCAS
Je kan dat niet negeren, je kan niet alleen van mij pakken wat je wil.

MEHMET
Ik pak niks. Jij geeft.

Met veel gevoel voor detail reconstrueert Joost II Sickenga zo een ontroerende, verboden relatie tussen twee mannen, die – zoals dat gaat – door de jaren heen van vorm verandert. Gaandeweg, op haast terloopse, meanderende wijze, ontvouwt zich hun geschiedenis, van prille jeugdliefde tot de verboden affaire naast de eigenlijke relaties die beide personages hebben. De onderlinge interactie is liefdevol, weemoedig en soms ook dwingend en hart: haat en liefde strijden soms om voorrang, en dat wordt later geïnfecteerd met zelfhaat en verdriet.

Joost II Sickenga weet met zeer treffende observaties zijn personages in te kleuren en qua karakter tegen elkaar af te zetten. Typerend is bijvoorbeeld een herinnering die ze aan het begin van het stuk ophalen, aan een driedaagse vakantie in de Jura. Ze willen vuur maken. Mehmet grijpt al snel naar de benzine, hij wil het vuur onbedachtzaam doen oplaaien, kort maar hevig; Lucas zoekt kleine twijgjes, een vuur dat rustig en stabiel blijft branden. Nog een voorbeeld: als het stoplicht op oranje springt, is Lucas’ reflex om te stoppen, terwijl Mehmet zegt: ‘Kom, door.’ Een veelzeggend verschil.

Mehmet, Lucas heeft geen concreet hier en nu, het drama wordt voortgestuwd door herinneringen en reconstructies. Joost II Sickenga zet anekdotes – taal – in als handelingen, het benoemen van een situatie is steeds een poging om die herinnering aan zichzelf en de ander te toetsen, de ander uit de tent te lokken of juist met elkaar samen te vallen. Daardoor voel je steevast de urgentie van de personages om vat te krijgen op hun relatie en hun geschiedenis, alsof het hardop uitspreken van de herinneringen, anekdotes en observaties pas bestaansrecht aan hun relatie geeft.

MEHMET
Afspraken maken.

LUCAS
We mailen.

MEHMET
Het zijn korte mails.

LUCAS
Je wordt niet geacht uit te weiden bij de vraag ‘hoe gaat het’.

MEHMET
Dacht je? Ja misschien heb je gelijk.

LUCAS
Data worden uitgewisseld.

MEHMET
Duurt nooit lang, we zijn op de hoogte van de agenda van de ander.

LUCAS
Gizem gaat op donderdagmiddag naar logopedie.

MEHMET
Jij bent het meestal die het initiatief neemt.

LUCAS
Dat is mij ook opgevallen. Moet ik daar conclusies uit trekken?

MEHMET
Zoals?

LUCAS
Doordat ik het initiatief neem kan jij doen alsof ik de aanjager ben.

MEHMET
Niet doen. We houden van elkaar, toch? Waarom lach je?

LUCAS
Het is nog geen: ik hou van jou, maar ik vind het prachtig. Zeg het nog ’s.

Joost II Sickenga schiet in zijn tekst heen en weer tussen beschrijvende anekdotes en uitgespeelde scènes, wat de dialoog veel dynamiek en een spannend ritme geeft. Het stelt hem bovendien in staat in grote sprongen door beider levens te springen: Mehmet krijgt drie kinderen met zijn vrouw, Lucas heeft door de jaren heen meerdere partners. Tussendoor blijven ze elkaar ontmoeten, in periodes met grote tussenpozen, zoals dat gaat, op de waakvlam soms, maar doven doet het vuur niet.

Terloops, zonder er opzichtig de nadruk op te leggen, gaat Mehmet, Lucas ook over afkomst en seksualiteit. Hangt Mehmets categorische weigering uit te komen voor zijn homoseksuele gevoelens samen met zijn Turkse afkomst, is het voor Lucas simpelweg eenvoudiger daar openbaar aan toe te geven, voor uit te komen? Komt de vastbeslotenheid van Mehmet om ondanks alles te kiezen voor vrouw en kinderen, voort uit druk van de gemeenschap om hem heen, of zijn het aan zichzelf opgelegde kaders – met alle gevolgen van dien? Het is interessante materie die Joost II Sickenga opwerpt en waar hij geen eenduidige antwoorden op geeft, omdat het stellen van de vragen interessanter is dan het inlossen ervan.

Mehmet, Lucas is een prachtig taalduet waarin twee mannen onderzoeken wat ze voor elkaar betekend hebben en altijd voor elkaar zullen betekenen. Het einde zet de jarenlange, heimelijke relatie in een ander daglicht: het verzwijgen van hun relatie blijkt grotere consequenties te hebben dan ze hadden kunnen bevroeden.

De tekst Mehmet, Lucas werd geselecteerd als Verse Tekst 2023. De leescommissie bestond uit Sander Janssens, Kharim Amier, Erica Smits, Liliane Brakema en Rob de Graaf. Deze bespreking voor DeClaus maakte Sander Janssens op persoonlijke titel.