Probleemeigenaar
In het huis waar X (41) sinds zijn scheiding woont. Hij drinkt met Y (38) een biertje
X Ongesteld. Ik geef haar, míjn dochter—
Y Ook Maartjes dochter.
X Al maanden maandverband mee naar school. Ik heb een kruik in huis gehaald. Ik geef eerlijk toe: het overvalt me, Noa is elf jaar… ik was toen nog Kuifje aan het overtrekken, maar bij meisjes starten die ontwikkelingen eerder, dat las ik op het Viva Forum, of… Wist jij dat er nauwelijks boeken zijn over menstruatie? Hoe moet ik dan weten of ik wetenschap, of Russische propaganda lees?! Hoe dan ook: Noa ongesteld en ja hoor, daar had Maartje ‘MiJn MoEdErHaRt KaN dAt NiEt AaN!1!’ eindelijk iets.
Y Rustig. Ik heb maar twee oren.
X Onze hele relatie lang is—was— het… elk bord dat niet leeg werd gegeten, elke half afgekloven appel, geef maar aan papa. Elke keer dat haar salaris op was. Elke keer dat zíj met een probleem zat met vriendinnen.
Toen kwam de klacht dat ik de hele tijd al haar problemen aan het oplossen was in plaats van dat ik ze er liet zijn. Nou, dat vond de relatietherapeut toch ook wel een héél ingewikkelde kant van mijn karakter. En de mediator ook, die mediator die zíj heeft uitgekozen zodat we harmonieus uit elkaar zouden gaan. Prima. Kiezen we de jouwe. Opgelost.
Ik word gebeld door die deugfrons (imiteert de mimiek van een wel héél verbaasde juf) -‘ooooooh?’- juf Rifka.
‘Hallo Gijs, bent u’— ú, hè, — ‘bent u er mee akkoord dat Noa met haar moeder mee naar huis gaat nu? Want ze is voor het eerst ongesteld geworden.’
Dus ik bel Maartje. De laatste keer dat ik het checkte is dit een rechtstaat, en in een rechtsstaat is een ouderschapsplan nog altijd, als je dat overtreedt, nou… volgens mij lusten de honden daar geen brood van.
Maartje, die al die tijd in het geniep met de wc-deur op slot tampons in een dikke kluwen wc-papier liet verdwijnen en mij daar nooit iets over heeft willen vertellen. En nu weet ik waarom. Zodat ze, met Noa naast zich, telefoon op de luidspreker, kan zeggen: ‘Lieverd, ik begrijp dat je dit wil oplossen, maar stop daar nou eens een keer mee.’
Moet ik dan maar een beetje gaan zitten toekijken hoe mijn dochter met buikpijn en ik weet niet wat—
Y Ja.
X (lacht) Dat zouden ze wel willen.
Y Dat is toch wat Maartje en Noa aangeven.
X (lacht ongemakkelijk) Ik ben haar vader. Ik help haar.
Y Of anders? Kan je vaderhart dat niet aan?
Maartje kon jaren toekijken hoe jij van elke halve appel jouw probleem maakte. Dan moet jij dat toch ook kunnen: toekijken. Of kan zij iets wat jij niet kan?
X Nou…
Y Ik ben geen vriend van Maartje, dat weet je. Ik ben de enige die je zei dat — maakt niet uit. Maar wees geen Kuifje. Dit is niet een probleem wat jij moet gaan oplossen.
X Dit is geen Kuifje.
Y Nee? Vind je het niet stiekem heel fijn en vertrouwd om dingen op te lossen?
X Kuifje is met Yeti’s en op de maan en in de Zonnetempel.
Y Ik werk aan een essay voor De Correspondent over de Bechdeltest —
X ‘De corrie.’
Y De corrie, ja.
Ken je de Bechdeltest?
Heeft het verhaal twee vrouwelijke personages met een naam, die met elkaar praten, over iets anders dan een man?
Dat is de Bechdeltest. Die legt bloot dat vrouwelijke personages niks te doen hebben in films. Geen inhoud. Geen agency over problemen. En dus geen inhoud. Dus wat doen makers nu: ze veranderen alle vrouwelijke personages. Zodat we rijkere verhalen krijgen. Nieuwe personages. Meer in contact met hoe nu de maatschappij is.
X Daarom heb ik Noa ook Frozen laten zien.
Y Maar niemand verandert die mannelijke personages. Die personages die tot dan toe blijkbaar steeds handelend subject waren, alles moesten oplossen, alles moesten weten. Of anders stort de wereld in, gaat het meisje weg, mislukt alles. Die personages zijn ook relieken uit de jaren vijftig, of ouder.
X Oké.
Y Wat als al die mannen die naar Troje gingen gewoon hadden gezegd: ‘Volgens mij ben ik helemaal niet de probleemeigenaar. Dit is iets tussen Helena en Paris. En eigenlijk vooral Helena’s probleem.’
Stilte.
X Dan had Rome niet bestaan.
Y Nee, maar wel iets anders. En daar bewegen we nu naar toe. Misschien is het er zelfs al.
X Ja, wat is dan ‘dat anders’?
Y Dat is de vraag. Daar moeten we het over hebben.
Ik gooi die discussie open.
Ik ga dat gesprek aan in de comments.
Op zoek naar feminiene personages. Feminien, als in: open, zacht, grijs. Personages die zich geen problemen toe-eigenen. Ik weet het ook niet.
X Maar jij eigent je toch ook een probleem toe? Als je zegt: mannelijke personages zijn niet up-to-date als we willen dat vrouwelijke personages gelijkwaardige rollen zijn? Dan zeg je dat er een probleem is en je eigent in elk geval het thema toe. De toon van de corrie is nou niet bepaald: ‘Ik weet het ook allemaal niet’. Eerder: ‘Dit is mijn mening en dat is toevallig ook de juiste’.
Stilte.
X En je probeert mij ook te helpen.
Y Dan heb ik me niet goed uitgedrukt.
X Nee?
Y Nee.
X Goh, wat onhandig. Dat vind ik nou niks voor jou.
Y lacht zogenaamd hartelijk.
X Vertel, hoe bedoelde je het dan?
Y Liggen alle plinten eigenlijk al?
X Ja.
Tijd over zonder Noa.
Y Kabeltjes?
X Die zijn ook getrokken.
Karton ligt al bij het grofvuil.
Y (haalt adem)
X Restje laminaat op marktplaats gezet. Sympathieke kerel geholpen met een laag prijsje. Hij was ook net gescheiden.
Heb een bollen lasagne gezaaid, was een tip uit Teun en Gijs Vertellen Alles.
Y Hm.
X Ja.
Benieuwd naar die opengegooide discussie in de comments.
Y Ja!
X Waar mensen mee komen, over wat die personages dan nog kunnen doen.
Beeld: Don Duyns
Dossiers
