Wie de geschiedenis vertelt moet kiezen. Op welke verhalen laat je je licht schijnen? Welke blijven in de schaduw? De vragen die we aan het verleden stellen, vertellen meestal meer over onze eigen tijd dan over het verleden. Een jonge generatie theatermakers van kleur heeft een honger naar kennis over diegenen op wier schouders ze staan. Zij vinden elkaar in The Need for Legacy – een brede gemeenschap van mensen die in de podiumkunsten werken.
The Need For Legacy legt zich toe op de bewustwording van de breedte en diversiteit van de Nederlandse theatergeschiedenis door verhalen en kennis zichtbaar te maken die uit ons geheugen dreigen te verdwijnen. Al eerder, tijdens het Nederlands Theaterfestival in 2018 en 2019, hielden ze bijeenkomsten, en een aantal online presentaties door Maarten van Hinte over vergeten helden.
En nu is er dit themanummer van Theaterkrant Magazine. Een nummer van, met en over The Need for Legacy, vol geschiedenissen die we willen delen om te inspireren.
Dit nummer komt enerzijds voort uit het besef dat de Nederlandse theatercanon meer makers van kleur kent dan veel mensen zich bewust zijn. Anderzijds delen we een verbazing over de algemene vergeetachtigheid in het theater, waardoor een toneelschoolstudent nu nog steeds kan denken dat hij de eerste van kleur is op zijn school en waardoor het debat over diversiteit in de sector iedere tien jaar helemaal opnieuw lijkt te beginnen.
De behoefte van een nieuwe generatie is dan ook: gezamenlijk ontdekken dat er al mensen waren die wielen uitvonden en wier ‘legacies’ jou de weg kunnen wijzen. Want ook al ben je niet de eerste, de weg die je gaat kan eenzaam zijn als je voorgangers niet zichtbaar genoeg zijn.
In dit nummer worden acht van die legacies uitgelicht – portretten van theatermakers van kleur die een belangrijke rol hebben gespeeld in de Nederlandse theatergeschiedenis, van John Leerdam tot Meral Taygun en van Şaban Ol tot Anis de Jong. Het is een kleurrijke aanzet in inhoud en vorm om te laten zien hoe veelzijdig onze geschiedenis is. Deze acht zijn nadrukkelijk een begin. The Need for Legacy en Theaterkrant committeren zich aan het uitbreiden van deze serie – in het Magazine, online op de Theaterencyclopedie en op andere plekken die zich aandienen.
Om extra te benadrukken dat we niet van voren af aan hoeven te beginnen, delen Neske Beks, Maarten van Hinte, Romana Vrede en Sarah J. Adams hun kennis, en geeft Floortje Bakkeren een rondleiding door de relevante archieven. Dat die archieven zelf ook in beweging zijn, blijkt uit gesprekken met Marjorie Boston en Hans van Keulen en uit het nieuwe platform Podiumkunst.net – recent toegetreden tot de BIS – een netwerk van collecties dat hopelijk via digitale wegen én live gaat helpen de deuren van de archieven weer wat verder open te zetten.
Het zichtbaar maken van geschiedenis kan op verschillende manieren, niet alleen in verhalen maar ook in beeld. Fotograaf Jean van Lingen volgt al bijna veertig jaar zo’n beetje alle theatergroepen van makers van kleur. In dit nummer presenteert hij een selectie uit zijn archief. Maar we maken ook nieuwe beelden. Een van de projecten van The Need for Legacy is om samen met ITA de portrettencollectie in de gangen van de Stadsschouwburg Amsterdam uit te breiden met schilderijen van makers van kleur. Het eerste portret is van Rufus Collins gemaakt door Brian Elstak – dit portret staat ook op de cover van dit nummer.
Op al deze manieren willen we een breder bewustzijn over onze theatergeschiedenis creëren. Zodat makers en bezoekers van kleur zichzelf kunnen terugzien aan de muur, in tijdschriften, boeken, archieven en op het podium. Zodat iedereen ziet hoe breed, divers, veelkleurig en relevant de geschiedenis van het Nederlandse theater is.
Dit nummer is nadrukkelijk geen eindpunt, en het staat niet op zichzelf. Op Theaterencyclopedie.nl wordt de informatie uit dit nummer gepresenteerd, van links naar bronnen voorzien en (hopelijk mede door jullie!) uitgebreid. Klik hier voor meer info.
Het Need for Legacy themanummer wordt ondersteund door Academie voor Theater en Dans Amsterdam, ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten, HKU Theater, Zuyd Hogeschool/Toneelacademie Maastricht en Podiumkunst.net
Dossiers
