Na een special over collectieven in mei, verleggen we de aandacht in dit septembernummer naar de individuele leider. Aanleiding is de grote hoeveelheid wisselingen van de wacht bij theaterinstellingen het afgelopen anderhalf jaar.
Dat is op zich geen bijzonder gegeven De grote stoelendans in de kunsten is op z’n heftigst in de periodes net vóór het schrijven van de beleidsplannen en net ná het begin van een nieuwe cultuurnotaperiode. In het eerste geval zijn nieuwe mensen nodig om de organisatie opnieuw de juiste richting in te trekken (in de afgelopen periode zagen we dat bij Theater Rotterdam, De Nationale Opera en Ballet en Maas), in het laatste geval is het grote werk gedaan en kan een directeur met gerust hart het stokje overdragen (zoals nu bij het Fonds Podiumkunsten, het Nederlands Theater Festival en Orkater. En logischerwijs treedt dan steeds een nieuwe generatie directeuren aan.
De huidige opvolg-a-thon is daarin niet anders dan ‘normaal’. Wat wél anders is, is het bredere debat over macht en leiderschap dat nu in de theatersector plaatsvindt. Enkele schandalen rond machtsmisbruik en de focus op fair practice en diversiteit en inclusie zorgen ervoor dat nieuwe directeuren niet alleen op hun artistieke ideeën, maar ook op hun leiderschap worden ingeschat.
Dat lijkt me geen slecht nieuws. In de doorlopende professionalisering van de theatersector is een volwassen gesprek over macht en gezag (want dat is waarover we het hebben als het over leiderschap gaat) nu een nodige stap.
Daarom een special met interviews met acht aanvoerders, met de focus op hun leiderschap. Voor het merendeel zijn het relatief recent aangetreden directeuren, maar met Anouk van Dijk en Naomi Velissariou laten we ook makers aan het woord die nu geen formele leiderschapspositie hebben, maar wel gezag in het veld. De ideeën van alle geïnterviewden geven me veel hoop voor de toekomst. Hier en daar wordt het instituut an sich dood verklaard, maar de moed, menselijkheid en inspiratie waarmee het door deze leiders wordt gediend laat maar weer zien hoe voorbarig dat is. Laat de volgende grote benoeming, de nieuwe minister van Cultuur, een voorbeeld aan hen nemen.
Naast deze special hebben we een paar mooie terugblikken. Fransien van der Putt sprak voor een boekje in de serie De Nieuwe Dansbibliotheek uitgebreid met Ingrid Wolff, oprichter van het 2turvenhoog festival voor peuters. Ik ben blij dat we dat interview als voorpublicatie mogen opnemen. Erwin Jans sprak met Jan Willems, die eind dit jaar in Gaza de leiding doorgeeft van het door hem opgerichte Theatre Day Productions. Zijn indrukwekkende verhaal is een hoopgevende getuigenis van de kracht van theater.
Deze focus ophoop is geen toeval. Het afgelopen coronaseizoen was op theatergebied stil en donker. In oktober zullen we hier in het Theaterjaarboek daarop terugblikken.
Maar nu hopen we op een nieuw seizoen zonder al te veel beperkingen en terugslagen. Tot in de theaters!
Dossiers
