Ontwerper Terry Brochard onderzoekt de bezoekersbeleving in theaters. In deze editie kijkt hij naar mogelijkheden voor het theater in coronatijd.
Online Theater Tafelgesprekken
En ineens zit je thuis en weet je even niet wat je moet doen. Uit nieuwsgierigheid naar hoe anderen in de sector deze tijd ervoeren, raakte ik in gesprek en bemerkte een behoefte aan contact om allerlei vragen, onzekerheden en ideeën over de huidige situatie te delen. Samen met Theateradvies BV organiseerde ik drie ‘online theater tafelgesprekken’. In deze gesprekken exploreerden we problemen, dachten we na over oplossingsrichtingen en werkten deze verder uit. Schouwburgdirecties, -medewerkers, theatermakers en impresariaten sloten aan en we bundelden onze krachten om een positieve mindset te creëren in deze moeilijke tijd.
Drie online theater tafelgesprekken
In de drie gesprekken die we hebben gevoerd ontstonden evenveel oplossingsrichtingen: hybride online/live, anderhalvemetersamenleving-theater en aanbodgestuurd programmeren. Per richting werd er vanuit weer drie thema’s gedacht: Artistiek (wat betekent het voor de voorstelling en de makers), Logistiek (wat betekent het voor het theater en de bezoeker) en Financieel. Door steeds vanuit deze drie kanten naar het oplossingsgebied te kijken ontstonden er interessante discussies en zijn er drie basisideeën gevormd waarmee de deelnemers zelf aan de slag konden in eigen organisatie of samen.
Theater Digitaal Extra
Bij het eerste gesprek stond online theaterbeleving centraal, waar al snel bleek dat een combinatie tussen live aanwezig zijn en vanuit huis meekijken gewenst was. Het uiteindelijke idee was: Theater Digitaal Extra. Geïnspireerd op de bekende TED-talks worden er op een avond meerdere kortere stukken theater gepresenteerd. Deze mogen niet te lang zijn, omdat vanuit huis een lange spanningsboog moeilijk is, de TED-community gebruikt hiervoor 18 minuten. In de zaal kopen bezoekers een kaartje voor alle drie de voorstellingen in een, voor prijs X. Je kan thuis live meekijken en dan kan je kiezen voor 1, 2 of 3 ‘delen’, hiervoor betaal je een significant lager tarief. Tijdens het live meekijken kan je genieten van verschillende extra’s, zoals een chat met andere live kijkers, online meet-&-greets of live iets kunnen zeggen, eventueel voor een kleine extra donatie. Hierbij werd inspiratie opgedaan uit de gaming-industrie (zie twitch-streamers). Vanaf een week na de ‘voorstelling’ zijn de delen ook los terug te zien voor weer een lager tarief, hierbij heb je dan weer niet de live-ervaring.
Een belangrijk uitgangspunt voor dit idee was dat er voor iedereen iets tussen zat. Voor zowel de traditionele theaterbezoeker alsook de jongere YouTube-generatie.
Dit wordt gezien als een tijdelijke invulling maar ook een nieuwe manier van publiek werven. Hoe meer live het is, hoe rijker de ervaring. Daarmee worden de ‘achteraf-terugkijk-delen’ eerder een manier van reclame maken om ook online-live te kijken en online-live kijken reclame om toch een keer echt live naar de schouwburg te gaan. Dit idee kan door meerdere theaters samen uitgevoerd worden, waarbij bezoekers van het ene theater ook vanuit huis mee kunnen kijken bij het andere theater.
Dynamische programmering
Bij het anderhalvemetersamenleving-theater bleek al snel dat een theater coronaproof maken niet het lastigst is. Maar hoe om te gaan met de aantallen bezoekers ten opzichte van de kosten van het spelen zelf stond centraal. Een oplossing daarvoor is de bespelingsvorm aanpassen.
Hierbij werd de vergelijking gemaakt met het Engelse beleid. Gezelschappen reizen niet meer iedere dag naar een ander theater, maar spelen voor langere tijd in hetzelfde theater. Hierbij wordt er samenwerking in de regio opgezocht. Zo speelt een gezelschap dezelfde voorstelling, of meerdere voorstellingen uit hun repertoire, gedurende twee weken in hetzelfde theater en waar haalbaar ook meerdere keren op een dag. Hierbij worden er ontzettend veel kosten bespaard qua opbouwen, afbreken en vervoeren. Ook de promotie is veel efficiënter. Bezoekers zijn in dit idee de partij die iets verder moeten reizen voor hun voorstelling. Dit idee deed deelnemers denken aan De Toneelfabriek van Toneelgroep Amsterdam waarbij er ook meerdere voorstellingen achter elkaar gespeeld werden in hetzelfde theater.
Ook anders gebruikmaken van je gebouw opende een hoop ogen. Waarom is er geen voorstelling om elf uur ’s ochtends? En verspreid je bezoekers eens over meerdere ruimtes door je gebouw en laat ze meerdere kleine voorstellingen ervaren (vergelijkbaar met Tapas-theater).
De samenwerkingsdriehoek
De laatste richting bekeek de situatie vanuit het aanbod. Wat heeft het aanbod nodig? Hier kwam naar voren dat de rollen zoals ze momenteel gedefinieerd zijn in de sector, komen te vervagen. Een nauwere samenwerking tussen publiek, gezelschap en theater moet ervoor zorgen dat je minder risico hoeft te nemen. Er wordt vaker gevraagd aan het publiek wat het wil, zodat je zeker weet dat er publiek is (denk crowdfunding), maar ook theaters nemen meer de rol op zich van producent waardoor het risico breder gedragen wordt. Voorstellingen worden niet meer afgekocht, maar alles en iedereen draagt evenveel risico. Daar sta je er gelijk in, zo zijn de belangen hetzelfde en moet er tussen gezelschap en theater open kaart gespeeld worden door bijvoorbeeld ook data met elkaar te delen. Zal er dan toch een keer een goed werkend gedeeld CRM systeem komen?
Een concreet plan hierin was het (gratis) beschikbaar stellen van lege kleine zalen aan (beginnende) makers om nieuw materiaal te maken die geschikt is voor ‘deze tijd’.
Wat nu?
Alle genoemde ideeën vormen natuurlijk nog maar een beginpunt. Aan ieder idee zitten ook nadelen, die ook besproken zijn, maar de focus lag op kansen en mogelijkheden. Bij een nadeel werd een idee niet weggelegd, maar nagedacht over hoe het dan wél zou kunnen en stapje voor stapje kwamen we verder. Na de derde sessie is iedereen weer zijn eigen pad gegaan om deze stappen in eigen organisatie door te zetten. Tegen de tijd dat deze rubriek uitkomt hebben we als het goed is de follow-up gedaan en ik kijk dan ook erg uit naar wat er de afgelopen tijd allemaal heeft plaatsgevonden.
Zelf was ik onder de indruk van hoe open iedereen was in deze gesprekken en hoe snel je stappen kan zetten als je de meningen en ideeën van anderen de ruimte geeft om er te zijn en daarmee voor eventjes afstapt van je eigen belang. Zelf denk ik dat de afgelopen tijd, niet alleen in de cultuursector, te zien is dat verandering niet altijd erg is. Soms is het even wennen, maar er ontstaan nu overal hele leuke nieuwe initiatieven. Samen kijken naar wat wél kan en de vernieuwing actief op zoeken in plaats van afwachtend toe kijken hoe iemand anders de eerste stap zet.
Zelf een (online) brainstorm?
Belangrijk bij een online brainstorm is een goede voorbereiding en je materiaal. Goed nadenken over het doel van de sessie (focus bepalen), de tijdsindeling per stap en templates maken, zodat de deelnemers zelfstandig aan de slag kunnen, kost al snel twee keer de tijd van de sessie zelf.
De online sessies werden gehouden met behulp van Zoom en Miro. Miro is een hele handige tool om online samen te werken. Je kan het zien als een online white-board waar je tegelijkertijd post-its, teksten en foto’s op kan plaatsen. Bij mijn online werken gebruik ik deze tool heel veel en kan het dan ook van harte aanbevelen. Let the brainstorming begin!
Beeld Bente Bak
Terry Brochard is interactie ontwerper bij Theater Beleving.
www.theaterbeleving.com / terry@theaterbeleving.com
Dossiers
