Door middel van voorstellingen vertellen theatermakers verhalen aan hun publiek. Het thema of het verhaal staat centraal en de rest geeft daar uitdrukking aan. Over alles is nagedacht, elk woord, geluid, beeld, licht, elke stilte is bewust ingezet, alles heeft betekenis. Hoe zit dat in de theaters zelf, buiten de voorstellingen om? Wat is het verhaal van de theaters? Laten we eens goed luisteren naar de boodschap die theaters bewust en onbewust communiceren.
‘Koop kaartjes, koop kaartjes!’
Communicatie begint al ver voor het bezoek, op de site, via social media, of de mailinglijsten. De focus ligt, ook wel logisch, op het verkopen van kaartjes. ‘Koop nu’, ‘Boek nu’, ‘Reserveer uw tickets’. Maar door jezelf online als een kaartverkoopmachine te presenteren, laat je veel kansen liggen. Wees als theater de schakel tussen de consument en de wereld van theater. Communiceer wie er er een prijs heeft gewonnen zonder dat gelijk te koppelen aan kaartverkoop. Zorg dat mensen graag bij jou over de (digitale) vloer komen. Dit kan zich uiten in bijvoorbeeld de toon die je gebruikt. Zo zag ik op de site van theater de Veste ‘meemaken’ op een knop staan in plaats van ‘koop nu’, en dat trok al gelijk mijn aandacht.
Stel ik wil graag naar een voorstelling van gezelschap X en ik ga naar mijn lokale schouwburg en die voorstelling is uitverkocht. Wat moet ik dan doen? Sommige theaters noemen wel ‘anderen bekeken ook’, maar hoe ik de voorstelling van gezelschap X kan zien is niet duidelijk. Is er een wachtlijst? Waar is de link naar de site van het gezelschap? Speelt het niet nog ergens in buurt op een andere datum? Die hulp wordt weinig tot niet geboden. Theaters kunnen hun bezoekers belangelozer helpen. ‘Wil jij naar deze voorstelling? Wij als theater helpen je daarbij!’
‘Kijk eens hoeveel theater wij hier hebben!’
De ontvangst en voorzit hebben een belangrijke functie in het bezoek. De bezoeker even tot rust laten komen en voorbereiden op de voorstelling die hij of zij gaat zien. Het lijkt vanzelfsprekend dat een zorgenvrij bezoek en focus op die voorstelling belangrijk is. Maar bij aankomst staat er bijvoorbeeld in de posterdisplay voor de deur niet altijd de poster van de voorstelling van die avond. Dit kan verwarrend zijn. Voor de bezoeker is de poster van de voorstelling een herkenningspunt, ‘Ja, daar gaan we heen, we zitten goed.’ Het helpt de bezoeker ook al meer naar de voorstelling toe te leven. Als ik als bezoeker te veel andere voorstellingen zie, ga ik daar over praten en nadenken. De verkoopmachine is ook weer aan en volgende voorstellingen worden alweer aan me verkocht terwijl die van vanavond nog niet eens begonnen is.
Natuurlijk is het goed om reclame te maken voor andere voorstellingen, de bezoeker wil ook wel weten wat er nog meer speelt, maar er is een verschil in hoeveel en op welk moment je de aandacht erop vestigt.
In het Wennekerpand in Schiedam stonden bij binnenkomst allerlei flyers in een rek, maar de voorstellingsflyer van de avond lag duidelijk apart en binnen handbereik. In het DeLaMar theater is er in de ontvangsthal informatie over allerlei voorstellingen, maar na de kaartcontrole vind ik alleen nog maar algemene kunst in de foyers. Geen afleiding van hetgeen dat nog komen moet. Het Amphion heeft hele mooie foto’s van artiesten in hun theater hangen (the artistcube, zoek maar op) en zij hangen artiesten die binnenkort in het theater te zien zijn meer in het zicht dan andere. Een hele subtiele manier van reclame maken voor een bepaalde artiest.
Door goed om je heen te kijken vind je een hoop inspiratie, en niet alleen in het theater trouwens.
‘Wij zijn het meest gastvrije theater van Nederland’
Ieder theater heeft gastvrijheid hoog in het vaandel staan, helaas wordt dit niet overal in doorgevoerd. Het begint al bij aankomst. Staat er niemand bij de deur? Wat een welkom!
In Gouda worden de kaartjes gecontroleerd bij binnenkomst door theatraal aangeklede mensen wier doel het is om bezoekers te ontvangen en die ondertussen ook de kaartjes scannen. In plaats van de kaartjes scannen en ondertussen ook nog even hoi zeggen. Met de een zeg je ‘bewijs maar dat je hier mag zijn’ en met de ander zeg je ‘welkom, laat me u helpen’. Deze subtiliteit zit ook een kleine glimlach, ‘nog een fijne avond’ en écht even aandacht hebben voor iemand.
Kan het personeel in theater naast zijn logistieke rol ook een sociale en een artistieke rol hebben? Kunnen ze bijvoorbeeld meer informatie geven over de voorstelling? Maken ze een praatje met bezoeker gewoon voor de gezelligheid? In Gouda liep directrice Nel Oskam altijd een rondje door de foyer. Even een praatje maken, betrokkenheid laten zien, een belangrijke functie tijdens het bezoek.
‘Daar hebben we nog wel een bordje voor’
Door het theater heen is er een hoop informatie te vinden, bezoekers hebben namelijk ook een hoop vragen. ‘Is er wel of geen pauze?’ ‘Waar koop ik een uitrijkaart?’ ‘Tot hoe laat duurt het?’ ‘Waar is het toilet?’ ‘Waar zit ik?’ ‘Huh, ik zie iemand met een programma boekje, waar vind ik dat?’ De oplossing is niet altijd een bordje met tekst. Dit is namelijk antwoord geven op een vraag die er al is. Probeer als theater de vraag voor te zijn. Geef dat programmaboekje. Wees duidelijk over begin-, pauze- en eindtijd. En zie je toch nog iemand zoeken? Stap er op af.
Soms worden er ook vragen opgeworpen om vervolgens geen, of een onbevredigend, antwoord te vinden. Laatst was ik in een theater waar ze heel mooi klokjes aan de muur hadden hangen waar ze de tijden van de voorstellingen mee konden communiceren, goed idee! Maar alle klokjes stonden op twaalf uur, hier werd dus geen gebruikt van gemaakt. Jammer, nu was ik wel benieuwd geworden maar ik kon deze informatie nergens anders vinden. Of ik wilde, nadat ik op een informatiescherm een uitnodiging las, een pauze arrangement bestellen. Om er bij de bar achter te komen dat die allang uitverkocht waren. Jammer, ik had er net zin in gekregen. Blijkbaar is de informatie die ik krijg niet up to date. Dat staat heel slordig. Als je communicatie niet klopt, wat klopt er dan nog meer niet in het theater? Zo mag een voorstelling die al geweest is ook best van de schermen af.
Met alles wat je doet, zeg je iets
Wat wil je als theater zeggen en welke middelen heb je tot je beschikking om dat verhaal te vertellen? Kijk hier, net als een theatermaker, kritisch naar iedere keuze die je maakt of al gemaakt is. Communicatie zit in de letterlijke tekst die uitgesproken wordt of op muren geschreven staat, maar ook in de handelingen van het personeel, de muziek op de achtergrond, het drankje dat geserveerd wordt en hoe je dat aangereikt krijgt.
Probeer het allemaal een keer te zien vanuit het perspectief van de bezoeker, hoe komt het over?
En dan hebben we het nu alleen nog maar over de ontvangst gehad.
Illustraties door Bente Bak
Terry Brochard is interactie ontwerper Theater Beleving.
www.theaterbeleving.com / terry@theaterbeleving.com
Dossiers
