Hoe kan klassieke ballettechniek beter worden ingezet binnen moderne dansopleidingen? Dat was in 2012 het uitgangspunt voor de conferentie Ballet why and how in Stockholm, een eerste samenwerking tussen de Zweedse hedendaagse-dansopleiding Dansakademien Stockholm en de ArtEZ Dansacademie in Arnhem. In april kreeg de conferentie een vervolg: BEYOND Ballet why and how.
Aanleiding voor een vervolgbijeenkomst waren de vele vragen die in 2012 niet aan bod konden komen; vragen die juist niets te maken hebben met klassiek ballet maar eerder met aangrenzende vakgebieden, zoals marketing, leiderschap, rechten en nieuwe trainingsmethoden. En dat is een grote stap voor de professionele danswereld, die geneigd is zich te verschansen binnen de muren van de traditie en zich daarom maar langzaam ontwikkelt.
Opengebroken
Gaby Allard, directeur van de ArtEZ Dansacademie, vertelt dat deze driedaagse internationale conferentie een ontmoetingsplek moet zijn voor experts uit het danswerkveld en de disciplines die ermee in verbinding staan. Het gaat haar om het delen van inspiratie en kennis, maar ze wil ook zeker bevestigen en vieren wat iedereen bereikt en ontdekt heeft. Dat klinkt interessant; de kleine danswereld wordt eindelijk opengebroken. Niet alleen zijn de grote gezelschappen als Het Nationale Ballet en choreografen als Emio Greco deze drie dagen aanwezig, ook lopen mensen als 3D-designer Nedjma Cadi van de Universiteit van Genève en professor in de Economie van Kunst en Cultuur Arjo Klamer hier rond.
Op zes locaties in de stad vinden panelgesprekken, lezingen, voorstellingen en workshops plaats. Bezoekers kunnen in de toepasbaarheid van computeranimaties op bewegingsanalyse duiken of kiezen voor de uitleg van een advocaat over copyright.
Keynote speakers Nedjma Cadi en de Vlaamse cultuurjournalist Wouter Hillaert illustreren in hun openingslezing Change Now and in the Future vanuit het oogpunt van de buitenstaander wat beyond betekent of kan betekenen om het perspectief op dans te verbreden. Ook Maaike Bleeker, hoogleraar Theaterwetenschap aan de Universiteit Utrecht, neemt de luisteraar mee in een algemene waaier aan voorbeelden wat beyond is of kan zijn.
Opvallend genoeg is er geen overkoepelende vraag of thematiek om een duidelijke richting te geven aan de conferentie. De organisatoren hebben ervoor gekozen de uitwisseling mogelijk te maken en hebben een constructief kader achterwege gelaten. Er wordt niet geclaimd dat klassiek ballet geen goede basis is voor de huidige opleidingen, er wordt niet gezegd dat het noodzakelijk is dat er verandering plaatsvindt of dat er kennis moet worden gebracht in scholen over het opzetten van een eigen onderneming. Krachtige statements blijven uit, waardoor de vraag rijst of hier iets gebeurt dat zal beklijven.
Essentie
Alleen Margriet Schavemaker, conservator en hoofd onderzoek en publicaties van het Stedelijk Museum, die gevraagd is om haar expertise rondom archiefdigitalisering, lijkt deze conferentie verder te durven gaan dan alleen het geven van voorbeelden. Met haar lezing stelt ze dat documentatie en archivering voor dans van groot belang zijn, omdat de dans anders verdwijnt. En dat roept meteen nieuwe interessante vragen op. Want is het wel mogelijk om een live kunstvorm als dans vast te leggen? Blijft de essentie dan overeind? En als kunstenaars niet willen dat hun werk wordt vastgelegd, moet dat dan niet worden gerespecteerd? Uit de reacties blijkt dat vooral de toekomstige generatie professionals in de zaal weerstand biedt tegen de ontwikkeling dat kunst steeds meer wordt gedigitaliseerd en voor anderen zichtbaar wordt gemaakt op het internet.
Traditie en verandering lijken deze dag elkaars tegenpolen, totdat ik aanschuif bij het programmaonderdeel Old & New: A time travel / Re-creation of Choreography in een dansstudio in het gebouw van de ArtEZ Dansacademie onder leiding van choreografe Nicole Beutler. In haar werkt blijken heden en verleden hand in hand te kunnen gaan. Grondig onderzoek naar bestaande choreografieën biedt haar de juiste mogelijkheid tot verandering. En dat is interessant, want zij claimt als maker niet iets nieuws te kunnen bedenken. Door oude voorstellingen van andere makers te simplificeren en terug te brengen naar de essentie maakt zij de stap naar iets nieuws. Na haar inleiding over deze werkwijze en het gebruik van gearchiveerde danskennis als basis voor haar werk Dialogue with Lucinda is het tijd om de stoelen aan de kant te schuiven. We gaan een stukje choreografie leren. Hop stap stap, hop stap, hop stap stap stap – en de eerste vormen van Bianca van Dillens werk zijn zichtbaar.
Blogs, filmpjes en foto’s van de conferentie:
www.rdtheatredance.artez.nl
Dossiers
