‘De interactie met de zaal en met collega’s’ – dat was voor actrice Sjoukje Hooymaayer de essentie van het toneelspelen. Toch is ze niet bekend geworden van haar rollen op het toneel, maar vooral als dokter Lydie van der Ploeg in de comedyserie Zeg ’ns Aaa. Tussen 1981 en 1993 zond VARA deze sitcom uit, een van de langstlopende uit de Nederlandse televisiegeschiedenis.
Het aandeel van Sjoukje Hooymaayer was ontegenzeggelijk van beslissend betekenis, dankzij haar energieke speelstijl, perfecte timing en soms licht komische dan weer hoogst verbaasde aanwezigheid. Over die laatste kwaliteit beschikte ze als geen ander. Ze wekte op in indringende manier de indruk dat ze ergens buitenstond, de situatie niet helemaal begreep of anderszins door anderen verkeerd werd begrepen of tegengewerkt. Dat maakte haar spel meer dan comedy alleen; het grensde aan tragedie maar dan nooit zwaar.
Nadat in april 2018 kanker bij Hooymaayer werd geconstateerd, besloot ze resoluut zich niet te laten behandelen. Het televisie-interview dat ze hierover gaf, was indrukwekkend. Ze handelde uit overtuiging dat ze nog wilde spelen en dat dát misschien haar de kracht terug zou geven. Haar laatste rol was die van Mrs. Higgins, moeder van professor Henry Higgins, in de musical My Fair Lady.
Sjoukje Hooymaayer werd op 27 juli 1940 geboren in Laren en in september 1957, op zeventienjarige leeftijd, schreef ze zich in bij de Amsterdamse Toneelschool. In 1965 behaalde ze haar diploma, betrekkelijk laat mede door de geboorte van drie kinderen die ze kreeg met een zeeman op wie ze in die jaren verliefd werd. Nadat deze relatie werd beëindigd, trouwde ze later met acteur, regisseur en toneeldocent René Lobo. In het jaar van haar afstuderen werd ze gecontracteerd door het Arnhemse gezelschap Toneelgroep Theater, waaraan ze tot 1980 was verbonden. Later werkte ze freelance bij onder meer de Haagse Comedie en was ze docente aan zowel de Amsterdamse Toneelschool als de Toneelacademie Maastricht. Aan die laatste instelling was ook haar man, de veelgeprezen docent Lobo (1940-2015) verbonden.
Hoewel haar naam aan comedy verbonden zal blijven, vertolkte Hooymaayer ook belangrijke rollen in het serieuze toneel. Tussen 1965 en 1980 trad ze op in tal van rollen bij Toneelgroep Theater, waaronder in stukken van Shakespeare, Eugene O’Neill, Goldoni, Peter Handke, Botho Strauss, Henrik Ibsen en Edward Albee. Ze speelde samen met Luc Lutz in onder andere Mijnheer Lievegoed; met André van den Heuvel in De Kreek en met Ton van Duinhoven in Wat is er met Melvin? Voor haar vertolking van butler in Kleine Alice van Albee ontving ze in 1974 de Colombina.
Het was theaterproducent Hans Cornelissen, die in Zeg ’ns Aaa haar zoon Gert-Jan speelde, die Hooymaayer in 2017 vroeg voor zijn versie van My Fair Lady. Haar kenmerken in deze musical waren allure, chic en stijl. Maar het is vooral dankzij haar vakmanschap en techniek dat ze tot een van de grote actrices behoort.
De kracht die Hooymaayer dreef om ondanks haar ziekte tóch te spelen werd beloond. Ze kon nog enkele keren terugkeren als Mrs. Higgins en dat was groots. Uiteindelijk moest ze op 13 mei van dit jaar toch afscheid nemen van zowel collega’s, het toneelspel als van het publiek. In de jaren tachtig was er eigenlijk niemand die niet keek naar de belevenissen van de huisarts Lydie en haar tumultueuze huishoudster Mien Dobbelsteen, vertolkt door Carry Tefsen. Zo groeide een hele generatie televisie- en toneelkijkers op met haar karaktervolle, elegante spel. Ze overleed op 19 september 2018 in haar woonplaats Hilversum op 78-jarige leeftijd.
Dossiers
