Op een groep mentaal blinden en wat onverbeterlijk naïeve optimisten na heeft iedereen toch wel in de gaten dat de mens er een enorme puinhoop van heeft gemaakt. De aarde is door de hebberige homo sapiens uitgeput, klimaatverandering zet de samenleving op scherp, en het verschil tussen arm en rijk is inmiddels zo groot geworden dat een gigantische mensenmassa op drift is geraakt op zoek naar een plek waar de maag nog enigszins gevuld kan worden. Dat is de situatie in 2021. In de musical Zodiac zijn we tien jaar verder en is het allemaal nog een graadje erger.

Een weifelende leider van een organisatie die lijkt op de Verenigde Naties, gespeeld door René van Kooten, probeert de vier grootmachten China, Rusland, Amerika en Europa tot bedaren te brengen. Die zien het liefste dat de hongerige vluchtelingen over de hele wereld resoluut de zee in worden geschoven, zodat er in ieder geval voorlopig nog genoeg welvaart voor de rest over blijft.

Terwijl de fascistoïde overheid met Big Brother-precisie de burgers onder controle houdt, probeert een groene verzetsbeweging te redden wat er te redden valt. Het is pijnlijk voor de secretaris-generaal dat zijn dochter Evi (Dominique de Bont) ook lid van de Groenen is. Maar de radicale oplossing lijkt van buiten te komen. Ergens verderop in het universum komen de twaalf sterrenbeelden van de dierenriem (Zodiac) bij elkaar om de toestand op aarde te bespreken. Zij komen tot de conclusie dat het ‘experiment Aarde’, waar vele miljoenen jaren aan is gewerkt, als mislukt moet worden beschouwd.

Boogschutter, fris en energiek gespeeld door Samir Hassan, wordt naar de in zijn voegen krakende planeet gestuurd om de elementen aarde, water, vuur en lucht op te halen en de mensheid verder te laten afsterven. Maar ach, Boogschutter raakt in de ban van de Groenen, en vooral van Evi. Hij schaart zich achter de idealisten, die de hoop hebben dat de mens de laatste strohalm zal grijpen en de aarde met liefde en opofferingsgezindheid zal redden.

Da’s een mooi idee voor een musical, en helemaal als de ideale speelplek gevonden is voor dit dystopische verhaal: de voormalige koepelgevangenis in Breda. Medewerkers lopen rond in gestreepte boeven T-shirts of in strak zwarte kledij en ondervragen het publiek voor aanvang op afgemeten wijze, terwijl monotoon uitgesproken teksten als ‘De administratie is te allen tijde bevoegd tot ingrijpen’ uit de boxen klinken.

Het gewelf is een fantastisch ‘scherm’ voor een planetariumachtige projectie en een prachtig decor voor de vele lichtgevende drones die zijn ingezet, zeker als een grote verzameling lampjes opstijgt om een schitterende sterrenhemel te vormen. Er worden ook honderden portretten van vluchtelingen op geprojecteerd, en dat is behoorlijk confronterend. Het deed denken aan de editie van LIFE magazine in juni 1969 toen tien pagina’s werden gevuld met 242 portretten van jonge Amerikaanse soldaten die in één week in Vietnam waren omgekomen.

Daarbij hebben Jeroen Sleyfer en Fons Merkies een aantal fijne melodieën geschreven, die leunen op de sfeer van de moderne klassiekers van Andrew Lloyd Webber en Claude-Michel Schönberg. In het titelnummer hoorden we zelfs iets van Victoria van The Kinks. Vooral het duet van politicus vader en activistische dochter is wonderschoon. Prettig is ook dat de tekst van dat nummer redelijk te verstaan is. Dat was niet het geval bij de meeste andere liedjes waarbij de tekst werd vermorzeld door de irritante galm in dit spectaculaire theater. Met name de ensemblenummers zijn vrijwel onverstaanbaar. Er is zoveel techniek in stelling gebracht, maar het is bizar dat men dat probleem niet heeft weten op te lossen.

De gesproken teksten zijn over het algemeen wel te verstaan. Dat is weer jammer, want het script van Dick van den Heuvel is op zijn zachtst gezegd heel matig. De scènes over het onderdrukkende regime maken geen enkele indruk en lijken zo uit een slechte B-film te komen. En de Gutmensch-kant van het verhaal kan nog het best omschreven worden als een prekerige mix van het partijprogramma van de Christen Unie en Groen Links, uitgelegd voor leerlingen van Groep 8. Het is een serieus verhaal, maar om de toeschouwer bij de les te houden zou een beetje humor geen kwaad hebben gekund. Met een paar grappig bedoelde kleine verwijzingen naar teksten van Ramses Shaffy, Annie M.G. Schmidt, Doe Maar en Snollebollekes red je het echt niet. Het zoetsappige lied Open de poort naar je hart is alleen onbedoeld grappig.

Als er een musical award voor lef zou bestaan, zou Zodiac hoge ogen gooien, maar door de gortdroge saaie tekst schakelt Zodiac zichzelf helaas uit in alle andere categorieën.

Foto: Karin Jonkers