Binnenwereld en buitenwereld tegelijkertijd, de overweldigende stad en de stille slaapkamer met het eenzame bed of een wachtkamer, inclusie en exclusie: het zijn nadrukkelijke grote en actuele thema’s die choreograaf Conny Janssen in haar nieuwste voorstelling Ziel oproept.

Die thema’s reflecteert niet alleen het ensemble van tien dansers, ook is er een visueel wervelend ontwerp van grafische tekens en letters door filmmaker Davide Bellotta: pulserende ritmes als van een hartslag verschijnen op de achtergrond. Letters komen en verdwijnen tegen het zwarte achterdoek, soms in duizelingwekkend vaart. We lezen de woorden ‘Existence’, ‘Promise Me’, ‘Solitude’ en ‘People’. Als de dansers na een fysieke krachttoer opeens stilstaan, verschijnt ‘Breathe’ in beeld.

Janssens gezelschap Conny Janssen Danst combineert, zoals in eerder werk, rauwheid en poëzie. Neem het begin: de iconische song ‘Lust for Life’ van Iggy Pop klinkt eerst zacht, geleidelijk steeds harder uit de luidsprekers. Toneellichten verblinden de toeschouwers, we zien het silhouet van de eminente danser Remy Tilburg in een urban style-bewegen op de gitaren, de drums. Geleidelijk voegen zich meer dansers bij Tilburg, tot de dansvloer een bewegend, wervelend geheel is.  De dansers houden zoeklichtjes in de hand. Plots valt op dat één danser op de grond ligt. Terwijl in reusachtige letters ‘Lust of Life’ op het zwarte achterdoek verschijnt, lijken de anderen zich aanvankelijk niet om de eenling te bekommeren, maar geleidelijk nemen ze hem op.

Het decor van Thomas Rupert toont de dansvloer als de plek van samenkomst, afgeboord met rood. Eromheen staan wat losse interieurelementen, als een tafel, stoelen, een bed en een piano. Soms ligt een danser eenzaam op dat bed of zit aan de tafel. Maar plots, in een energieke beweging en vol vaart, werpt de danser zich te midden van de anderen en neemt hij of zij de bewegingen naadloos over.

Prachtig is de felle, dwingende ritmiek van stilstand versus beweging. In één scène rollen de dansers razendsnel over de grond, en komen perfect naast elkaar tot rust. Een van de heldinnen van de solodans is Adi Amit, gekleed in het groen, die armbewegingen maakt alsof ze zich al fietsend of half-vliegend door de drukte van een stad begeeft. Want Ziel heeft, denk ik, alles te maken met het grotestadsleven, de eenzaamheid die je kunt ervaren in de grote stad. En wat belemmert je om op te gaan in die levende, vitale massa, om dat gewoel te omarmen?

Niets. En dat is precies wat deze dansvoorstelling vol fysiek avontuur uitdraagt: er is swingend samenspel tussen Pedro Ricardo Henry en Yashasvi Shrotriya tegen een decor van stalen buizen. Ze tarten de zwaartekracht in masculiene sprongen met de borst vooruit. Teder daarentegen is de solo van Sara Mistrorigo die de eenzaamheid van het alleen op de vloer staan vertaalt in elegantie waarin armen, handen en bovenlichaam hunkering uitdrukken. Het is alsof ze reikt naar de ander, in  een samenspel van overgave en terughoudendheid.

Ondertussen verschijnen achter haar woorden als ‘Unforgotten’ en ‘Different’. De kostuums van Babette van den Berg zijn allesbehalve mooi, integendeel, ze zijn als het ware zo van de straatmarkt gehaald. Dat verhoogt de rauwe lust for life-kracht van Ziel. Behalve muziek van Iggy Pop en andere soundscapes is Janssen geïnspireerd door de indringende stem en gitaar van Maartje Teussink.

De cruciale drijfveer van het ensemble is de eenzaamheid van het wachten terzijde van de vloer omzetten in deelname. Er is een erg mooi moment waarop Maud Huizing, gekleed in blauw, zo goed als onzichtbaar opkomt van opzij, een enkele blik om zich heen werpt, en ja, met wuivende armen en elastisch spel van benen en voeten sluit ze zich aan bij de groep. En plots staat ze in coole pas de deux met Pedro Correia. En let eens op een subtiel detail: in elke scène is er wel een danser, soms meer, die nadrukkelijk geen onderdeel van het geheel uitmaakt. Hij of zij zit met de rug naar de anderen.

Ziel is opgebouwd uit een reeks super vitale choreografieën, van bewegingen die je misschien wel ground zero zou kunnen noemen, want ze zijn aardgebonden en heftig, tot moeiteloze, van de zwaartekracht bevrijde sprongen. Soms lijken de fysieke aanrakingen op een gestileerd gevecht met handen op elkaars gezicht of rond de schouders.

Sowieso spelen gespreide handen een grote rol in deze choreografie. Remy Tilburg schrijft zelfs met zijn rechtervinger woorden in de lucht. Het slotbeeld is als een krachtig statement: het gehele ensemble richt zich naar rechts,  voorwaarts, als om in een geste een nieuw doel te bereiken. Dan valt het beeld stil en zijn de dansers silhouetten tegen een witte achtergrond. Ziel is een gedanste ode aan het leven, met als inzet als individu op te gaan in het geheel.

Foto: Martijn Kappers