Bij het zeecontainerprogramma van het Over het IJ Festival krijgen pas afgestudeerde makers de kans om een korte voorstelling van vijftien minuten te maken in een zeecontainer. Van de in totaal vijftien voorstellingen volgt in deze recensie een kleine selectie van de meest gewaagde en verrassende voorstellingen van het programma.

Anders dan voorgaande jaren is er geen festivalhart. In plaats daarvan is gekozen voor een festivalstad die de hele NDSM-werf in beslag neemt. De zeecontainers zijn te vinden bij drie verschillende paviljoenen, Pllek, Noorderlicht en Greenpeace. Het gevoel van een festivalstad wordt helaas niet bereikt omdat de indeling van de paviljoenen te vaag is, waardoor de verschillende locaties een eigen sfeer missen. Gelukkig heeft deze ingreep niet geleid tot een afbreuk aan de kwaliteit van de voorstellingen.

Voor zowel de leek als de doorgewinterde theaterliefhebber is er 15minutenHamlet van Anne Stoop. In een kwartier legt Stoop in grote lijnen het verhaal uit (met naambordjes) en betoogt ze vurig de essentie van Hamlet en waarom deze ook vandaag nog van belang is. Samen met Ellik Bargai en Maaike Mathot brengt Stoop in enkele scènes de poëzie van Shakespeare weer tot leven. Het geheel wordt begeleid op de banjo door Hans Jansen. Stoop gaat voorbij aan het vooroordeel dat de werken van Shakespeare zwaar en onbegrijpelijk zijn en laat haar publiek op een luchtige en heldere wijze kennismaken met Hamlet.

Hounddog is een rauwe, beeldende voorstelling gemaakt door Freek Nieuwdorp en Camiel Jansen. In zijn eenvoud is de voorstelling even humoristisch als poëtisch. Met slechts een paar attributen transformeren Nieuwdorp en Jansen de container langzaam tot een intieme ruimte, die letterlijk geteisterd wordt door een storm. Nieuwdorp gaat vastberaden de strijd aan met dit obstakel uit eigen creatie. Jansen volgt met zijn contrabas het ritme van Nieuwdorp en drijft deze ook voort. Geheel in symbiose wisselen de twee elkaar af in een spel van volgen en leiden. Het is ook met name de chemie tussen Nieuwdorp en Jansen die nieuwsgierigheid wekt naar hun volgende project.

Het eerste wat opvalt bij Stilstaan kost tijd is dat het dak van de container ontbreekt en er gras in groeit. Het is een plek die rust uitademt, iets wat maker Sanne de Wit mist in Amsterdam, waar het normaal is om door rood rijden. Op verzoek van De Wit gaan alle horloges en mobiele telefoons op een apart plankje, pakken we een matje en deken en zoeken we een eigen plekje om te liggen. Wat gegiechel en een aantal flauwe grapjes verder keert de rust terug. Ontdaan van de wegtikkende tijd is ieder alleen met zijn eigen gedachten. De Wit laat haar publiek de tijd op een andere manier beleven dan gebruikelijk. Een erg fijne ervaring die stof tot nadenken geeft over de persoonlijke tijdsbeleving en hoe deze aansluit bij de huidige samenleving.

Afgefackt, bestaande uit Élenie Wagner en Mirjam van Dijk, en de band AbArt zien er met hun witgeschminkte gezichten uit als vaudeville-artiesten uit de jaren dertig. De onschuldige titel Schipper mag ik overvaren? is niet alleen de jazzy showtune, maar ook een schrijnende verwijzing naar het thema van de voorstelling: de hachelijke situatie van de bootvluchtelingen. Het ene moment heerst er de juichstemming van een spelshow en het volgende moment smeken de dames om geld voor de vluchtelingen. Afgefackt weet de ingewikkelde kwestie van de bootvluchtelingen terug te brengen naar de menselijke maat en werpt hierbij een kritische blik op het empathisch vermogen van onze huidige maatschappij. De voorstelling en het kinderdeuntje blijven nog lang als een aanstekelijke, donkere gedachte in het achterhoofd rondspoken.

De groep Luchtwerk bestaat uit de twee dansers Lisa Ball en Lynn Meijer en circusartiest Saar Rombout. De mix van hun verschillende achtergronden resulteert in de verrassende voorstelling Fase 1. Fase 1 begint binnen in de container met een korte film. We zien een opeenvolging van stilstaande shots van de drie performers in verstilde poses op verschillende plekken op de NDSM-werf. De statische positionering van de lichamen tegenover het staal en beton van de werf levert intrigerende beelden op. Voor het tweede gedeelte begeven we ons naar buiten, waar Ball, Meijer en Rombout veel bekijks trekken omdat ze ieder aan een touw en in een harnas langs de zijkant van twee opeengestapelde containers hangen. Met een indrukwekkende controle tarten de drie de zwaartekracht in een perfect uitgevoerde choreografie, waarbij de spanning goed is opgebouwd. Luchtwerk maakt op innovatieve wijze gebruik van de locatie en de vaststaande gegevens van het zeecontainerprogramma.

Foto Fase 1, Luchtwerk: Saris & den Engelsman