De show is nog maar net begonnen als de performer het publiek in loopt en zich uitkleedt. Ik krijg een onwelriekende schoen aangereikt. Mijn buurman aan de andere kant van het gangpad is minder gelukkig. Hij wordt meegetroond naar de vlakke vloer, waar hij de rest van de show dienst zal doen als praatpaal voor de kunstenaar. En als verkleedpop, met een masker van diens demente vader op zijn hoofd.

You’re Not Alone, door het Utrechtse Spring Festival naar Nederland gehaald, is de tweede grote solo van Kim Noble, een even gevierde als omstreden en meermalen gelauwerde Britse theaterartiest. Noble werd opgeleid als beeldend kunstenaar aan Sheffield Hallam University. Met zijn vriend en medestudent Stuart Silver vormde hij een duo, dat voor het eerst van zich deed spreken op het Edinburgh Fringe Festival. In 2000 wonnen de twee de Perrier Award – inmiddels de if.comedy award – voor beste nieuwkomers.

Een jaar later mochten zij een zesdelig tv-programma maken voor E4, een betaalkanaal van de commerciële zender Channel 4 dat zich richt op Britten van 15 tot 35 jaar oud. Eén aflevering toonde Noble en Silver terwijl zij een bewust barslechte act opvoerden in een schouwburg. Het live publiek bestond in feite uit één stel, dat niet wist dat het in de zaal werd omringd door acteurs, door Noble en Silver van tevoren opgetrommeld en geïnstrueerd. Na afloop werd het paar met dit opzetje geconfronteerd.

In 2004 speelde Noble een prominente rol in een soortgelijke show-in-een-show, wederom voor Channel 4. De tv-serie Gareth Marenghi’s Darkplace diende als de uitzending, na twintig jaar, van een fictieve low budget tv-serie uit de jaren tachtig van de vorige eeuw. Compleet met voice-overs en commentaar van de acteurs uit het niet-bestaande ‘origineel’. Gareth was een satire op horror en de muziek en mode van de jaren tachtig. De serie flopte op tv, maar werd een culthit op internet.

In hetzelfde jaar stortte Noble in. De diagnose luidde dat hij manisch-depressief was. Noble en Silver gingen uit elkaar als performing partners, maar in zijn solowerk behield Kim Noble de multimediale mix die hun samenwerking had gekenmerkt: live theater, van tevoren opgenomen film en geluid, en interactie met het publiek in en buiten het theater.

In 2009 presenteerde hij een solo, Kim Noble Will Die. Daarin overhandigde hij onder meer een speelgoedmachinegeweer aan een zelfgekleide beeltenis van zichzelf, die zich vervolgens voor zijn kop schoot, en gaf hij het publiek het mobiele nummer van zijn ex, met de aanmoediging om haar beledigende sms’jes te sturen. (De ex sleepte hem voor de rechter.) ‘Het uitgangspunt van de show was zelfmoord’, zei Noble in een interview. ‘Het was een onontkoombaar alledaags iets voor mij. Vervolgens komt de vraag op: hoe ga je om met het leven en hoe genees je?’

You’re Not Alone is het vervolg. Of liever gezegd: de sequel, want reality tv is everywhere, ook hier weer. Noble steelt en ontleedt een volle vuilniszak van zijn buurvrouw, om te weten te komen wie zij is. Hij boort een gat in de muur naar andere buren, zodat hij hun seksleven kan afluisteren – tot in Utrecht maakt hij zijn publiek deelgenoot van hun extases. Hij vervalst bedrijfskleding van Ikea en de Britse Gamma, en filmt zichzelf heimelijk terwijl hij de klanten van die ketens verneukt als ‘werknemer’.

Maar bovenal gaat You’re Not Alone over ons tweede leven op internet. Als zijn alter ego Sarah zoekt Noble via het web contact met eenzame, hongerige mannen. We krijgen ze allemaal te zien, in persoon, in al hun treurigheid: de vrachtwagenchauffeur uit Manchester, de rechtenstudent uit Bangladesh die wil trouwen om uitwijzing te voorkomen. Hun heimelijk gefilmde ontreddering wanneer zij ‘Sarah’ eindelijk in levenden lijve ontmoeten, na WhatsApp-foto’s van Noble’s kaalgeschoren kruis, met zijn penis weggestopt tussen zijn benen, of kipfilets die kunstig tot vagina’s zijn getransformeerd.

Het is knap gedaan. Noble’s groteske Sarah, met pruik en bh gevuld met – wederom – kipfilet, confronteert zijn slachtoffers én ons, zijn publiek, met de voosheid van onze webfantasieën over sex en vriendschap. Maar de grote vraag blijft of Noble en zijn show deze voosheid zelf overstijgen. Kim Noble Will Die heb ik niet gezien, maar na lezing van wat er over zijn eerste solo is geschreven, lijkt You’re Not Alone verdacht veel op meer van hetzelfde.

Wij, het publiek, zijn figuranten in Noble’s zeer publieke en eigenhandig geënsceneerde therapie. Ik gun hem zijn herstel van harte, maar met theater heeft het niets te maken. De manier waarop hij mijn buurman in zijn voorstelling betrok en hem zijn demente vader liet spelen, van wie wij net hadden mogen aanschouwen hoe dement hij is, en hoe incontinent vooral – ik voelde me er hoogst ongemakkelijk bij.

Deze recensent laat zich graag de bedenkelijke kanten inpeperen van zijn hedendaagse virtuele communicatie. Maar niet door een reëel existerende Mancunian voorgeschoteld te krijgen, compleet met voornaam en beeltenis, terwijl de brave man zich achter het stuur van zijn vrachtwagen afrukt op Sarah.

Van mij mag die ex winnen bij de rechter.

Foto: Kim Noble