De vrouw van een generaal op missie danst innig met een journalist, vleit neer op het hunkerende lichaam van de verantwoordelijke minister en trekt aan de haren van een zestienjarige oorlogsbuit. In heldere, betekenisvolle beelden legt Wreed en teder enkele universele mechanismen achter oorlog bloot.

Het verhaal is losjes gebaseerd op de Griekse tragedie Vrouwen van Trachis en de bewerking daarvan door de Britse toneelschrijver Martin Crimp uit 2004. Een generaal leidt in Afrika een antiterroristische aanval en verwoest er een volledige stad omwille van een mooi meisje, dat hij als oorlogsbuit alvast naar zijn huis en vrouw stuurt.

Vertaalster Janine Brogt bewerkte voor Toneelschuur Producties de tekst van Crimp tot een universeel verhaal over oorlog. De tekst laat zien hoe een oorlog alles en iedereen kan infecteren, niet alleen levens in oorlogsgebied maar ook politici, journalisten en echtgenotes aan het thuisfront.  

De voorstelling speelt zich volledig af in de huiskamer van de achtergebleven generaalsvrouw Amelia (Alejandra Theus). Gezellig of warm is het hier niet. De vormgeving (Janne Sterke) bestaat uit een enkele metalen kazernepoort, de kostuums (Jorine van Beek) uit grijstinten. In afwachting van de terugkomst van haar man, ijsbeert Amelia er gespannen rond. Ze probeert wanhopig als sterke vrouw in mantelpak de touwtjes in handen te houden. ‘Het slachtofferschap is een rol die ik niet wens te spelen.’ Maar geruchten van haar zoon (Jan-Paul Buijs), een eigenaardige journalist (Jan-Paul Buijs) en gladde minister van Defensie (Harpert Michielsen) doen haar steeds meer wankelen.

Sterk aan Wreed en teder is dat niemand zwart-wit goed of fout is, zelfs niet aan het thuisfront. Amelia presenteert zichzelf als een geduldige, liefhebbende echtgenoot. Maar als de generaal haar verruilt voor vers vlees, neemt ze een verwoestende beslissing. Haar concurrente Laela (Djamila Landburg) roept door haar neergeslagen blik, tengere postuur en schaarse kledij in het begin nog medelijden op, maar weet haar plek in het nieuwe huis daarna verrassend snel te veroveren.  Twee huishoudhulpen, gespeeld door een frivole Hanna van Vliet en nuchtere, Drents pratende Rosa da Silva, staan tussen de dames in en ondersteunen hen als een klassiek koor in hun leed. Regisseur Michiel de Regt zet de acteurs bij elkaar in betekenisvolle en heldere constellaties. Hij maakt zo mooie, doordachte beelden, die elkaar ook nog eens in een fijn ritme opvolgen. De beheerst spelende acteurs doen daarin geen stap teveel of te weinig.

Als de tragiek te zwaar wordt, verlichten de spelers de sfeer met komische accenten. Theus excelleert zoals vaker in goed getimede dubbelzinnige blikken en Buijs speelt op hilarische wijze met opgeplakte buik en baard een Jambers-achtige journalist die zich aan een bizar dansje waagt. Bij teveel jolijt zetten de acteurs emotionele Duitse operette en Portugese fado in, die ze ook nog eens mooi meerstemmig zingen. Het maakt Wreed en teder een perfect uitgebalanceerde voorstelling.

Foto: Sanne Peper