Het platform voor jonge choreografen, Moving Futures, doet acht steden aan, afgelopen weekend landde het in Theater Kikker in Utrecht. In het hoofdprogramma onder meer What Lies Beneath van theatermaker Veerle van Overloop (Shelfish) en danseres Olympia Kotopoulos uit Groningen, een voorstelling die op fascinerende wijze vormen als graffiti en documentaire verweeft maar inhoudelijk ook veel vragen oproept.

Het programma in Theater Kikker opent met een interventie op straat. I have lived everywhere but here is een voorstelling van het duo Ho Yuhan Ashley (Singapore) en Domenik Naue (Duitsland). Ze leerden elkaar kennen tijdens hun studie aan de ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten. Wat betekent het begrip ‘thuis’ in een wereld vol hectiek? Het duo bevraagt het door letterlijk en figuurlijk een stuk dansvloer vanuit het theater naar de straat te slepen. Uitgerust met een lampje op het hoofd nemen de twee een deel van de Ganzenmarkt in beslag.

Het object krijgt uiteenlopende sculpturale vormen, van leeg spandoek tot een aangename en intieme schuilplaats en zelfs de koker waar doorgaans de vloer omheen wordt gerold leeft een eigen leven. Effectief en dicht bij hun leven als dans(maker) benaderen de makers hun onderwerp. Intussen verzamelen Utrechtse thuislozen zich op de druipende regendag rondom de happening, een schrijnend beeld is dat wel.

In het programma ook het eerder besproken duo Argil & Hassani en de Utrechtse Spoken Word kunstenaar Tom Strik die twee gedichten voordraagt en een deel van het nagesprek leidt. Maar het hoofdprogramma deze avond betreft de voorstelling What Lies Beneath van Veerle van Overloop. Samen met danseres Olympia Kotopoulos onderzocht ze de wereld van de media. Ze liet zich inspireren door documentairemaker Adam Curtis en publicaties van gerenommeerde journalisten als Robert Fisk en John Pilger en vroeg de Britse schrijfster en voormalig BBC-correspondente Lara Pawson om een theatertekst te schrijven. Daarnaast is What Lies Beneath ook een samenwerking met graffiti-kunstenaar Jelle Valk van het Groningse collectief WERC en multimedia-kunstenaar Robbie Thomson uit Glasgow. Van Overloop bindt zich in dit project aan een imponerende reeks ‘grote namen’.

Maar nu de voorstelling; wat komt er uit zo’n brede samenwerking? Het toneelbeeld van What Lies Beneath toont twee grote graffiti-panelen, in de sobere ruimte staan nog een stoel en een tafel met een microfoon. Laatstgenoemde blijft ongebruikt, maar staat ongetwijfeld symbool voor ‘de onafhankelijke stem’, want de voorstelling stelt de gemanipuleerde media-berichtgeving aan de kaak. Althans dat is de insteek.

Links op het toneel is, als je goed kijkt, een man achter een laptop te ontwaren. We horen een stem, die vertelt over bureau Reuters. Een vrouw, danseres Olympia Kotopoulos, verschijnt en in de stoel ontstaat een choreografie van dagelijkse bewegingen. Hyper en versneld uitgevoerd. In het midden, tussen de twee kleurige graffiti-panelen op het achtertoneel, spuit de man achter de laptop, Jelle Valk, verspringende geprojecteerde abstracte vormen over, zodat een derde graffiti-paneel vorm krijgt. Later in de voorstelling ontstaat een abstract, vormelijk spel tussen de bewegende videobeelden en de bespoten panelen.

Boven de graffiti-panelen wordt nog een laag aan het beeld toegevoegd en zien we het levensgrote hoofd van een zwarte vrouw. Haar verhaal mengt zich met de teksten van de danseres. Aanvankelijk is die tekst best lastig te volgen, ook omdat verschillende talen zich mengen. Maar geleidelijk wordt één en ander helder. Tegenover de vrij algemene media-aanklacht zet de voorstelling de persoonlijke oorlogsgetuigenissen van een Congolese vrouw. De twee lijnen komen echter nergens bij elkaar.

Op de vloer trekt Kotopoulos intussen een groot van papier-maché gefabriceerd hoofd over haar eigen hoofd. Het creëert een wat geforceerd contrast met het hoofd van de zwarte actrice (Nadège Ouedraogo) op het doek. Net zo vreemd zijn de rode aan elkaar geknoopte kleren, die Kotopoulos later in de voorstelling door de ruimte sleept. Al is de symboliek ervan wel te lezen (bloed), nieuwe beeldelementen worden hier wel heel erg random ingebracht.

Krampachtig probeert de soundscape alles bij elkaar te brengen, maar het lukt niet. Wat heeft het persoonlijke verhaal van de Congolese vrouw toch te maken met de manipulatie van de media? Het blijven losse lijnen. What Liees Beneath slaat in zijn ambitieuze (vorm)onderzoek inhoudelijke de plank pijnlijk mis. Als het gaat om het samenvallen van vorm en inhoud is het pretentieloze I have lived everywhere but here van Ashley en Domenik dan toch een inspirerender voorbeeld.

Foto: Niels Knelis Meijer