Er is een duidelijk sfeerverschil tussen een kerstconference en de maatschappelijk-politiek getinte jaarsluiting door een cabaretier van goede naam en faam op 31 december. Vrede op aarde, de titel van de nieuwste voorstelling van Freek de Jonge, doet een heldere kerstvertelling vermoeden, met een gewijde insteek, maar De Jonge heeft de twee genres op wonderschone manier samengevoegd. Daarmee weet de 80-jarige meestercabaretier zich nog steeds verzekerd van een plek in de kleine kopgroep van het Nederlandse cabaret.

Bij de eerste try-out afgelopen zomer in het Amsterdamse Vondelpark was al duidelijk dat Freek de Jonge er nog steeds ongelooflijk veel zin in heeft. Het kabinet-Schoof was net aangetreden en net als comedians in de Verenigde Staten bij de eerste ronde van Trump, leek die politieke ommezwaai hem nieuwe energie te geven. Geert Wilders, Caroline van der Plas en Pieter Omtzigt zijn door hun kortzichtigheid en politieke gehannes natuurlijk zalige schietschijven en De Jonge toont zich een scherpschutter.

De niet geringe fysieke malheur waarmee De Jonge en zijn vrouw Hella te kampen hebben gehad en die Freek naar een bescheiden tweede plan dreigde te duwen, werd overwonnen. Er werd zelfs weer een pittige tournee gepland, die op eerste kerstdag op televisie bij de NPO wordt afgesloten.

In Vrede op aarde is De Jonge doodernstig als hij Geert Wilders en de huidige Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma als naargeestige politieke vervuilers ziet die verantwoordelijk waren voor het ‘verheksen’ van Sigrid Kaag,  waarschijnlijk de meest beschaafde politicus die Nederland ooit heeft gekend.

In Vrede op aarde is De Jonge super ironisch als hij een vooruitgangssymbool als glasvezelkabel afzet tegen de traditionele waarden en verworvenheden, die letterlijk kapot worden gemaakt.

In Vrede op aarde bekijkt De Jonge zijn eigen positie kritisch: hij voelt zich vereerd dat hij door een Utrechtse muziekvereniging wordt gevraagd om Jezus te spelen bij een uitvoering van het Weihnachtsoratorium van Bach. De Jonge woont aan het IJsselmeer, dus kan daar alvast oefenen om eroverheen te lopen, maar in Utrecht herkent niemand hem op straat.

In Vrede op aarde is elke cabaret-rancune waar De Jonge nog wel eens last van had verdwenen. Youp van ’t Hek krijgt een eervolle vermelding en Van Kooten en De Bie worden met een subtiel gebaar geëerd.

In Vrede op aarde is De Jonge een moderne clown met hogeschoolgrappen, waarin hij steeds op zoek is naar het evenwicht tussen bewustzijn en geweten.

Kortom, Vrede op aarde biedt alles wat een verwende cabaretliefhebber zich maar kan wensen. De kerk (protestant en katholiek) heeft zich de afgelopen eeuwen met grote regelmaat te schande gemaakt. Daarom voelt het misschien wat ongemakkelijk om ons even in de kerk te wanen als het publiek aan het slot van de avond vol enthousiasme de hartenkreet ‘Dona nobis pacem’ (‘Geef ons vrede’) meezingt. Maar in de kerk van De Jonge zal ieder zinnig mens zich thuis voelen.

Foto’s: Claudia Otten