Net als Wim Kan doseert Youp van ’t Hek zijn oudejaarsconferences. Dat betekende tot nu toe een kwaliteitsgarantie. Laten we alvast met de conclusie beginnen: Die garantie is met Een vloek en een zucht helaas verlopen.

Youp staat in zijn Amsterdamse stamkroeg de Zanzibar, met een kapotte flipperkast en slechts één soort pils. In de kroeg komen ‘enkel losers’ die tot diep in de nacht het leven doornemen. Dus komen Trump, Kim-Jong Un, #metoo en een paar Nederlandse politici langs. Erg veel bijzonders hebben Schele Henk, Rooie Henk en het Vlaamse voormalige model Godelieve niet te melden, en Youp weet het niveau van de gesprekken helaas niet te verhogen.

Het openingslied, waarin de ‘volkomen goddeloze’ Youp de zin van het bestaan denkt te kunnen doorgronden, stemde nog hoopvol. Het leek het begin van een conference met een licht filosofische inslag en een dosis sterke grappen te worden, zoals we bij Youp gewend zijn. De twee andere liedjes (over een ijsbeer in het nauw en mensen die je nog een lang leven had gegund, zoals Appie Nouri, nagellak-Tijn en burgemeester Van der Laan) stonden echter zo stijf van het sentiment dat het alleen maar onbedoeld grappig werd.

Daarnaast waren de opmerkingen die wel als grap bedoeld waren op de vingers van een Softenon-hand te tellen. We kennen de thema’s van Youp (of eigenlijk, hét thema: geniet van elke dag) door en door, maar dat is geen enkel probleem. Want de grappen die hij door zijn levensopvatting strooit, zijn doorgaans talrijk en scherp. Het is net als bij een voetbalwedstrijd. Je weet grotendeels wat er gaat gebeuren, maar door die vloeiende aanvallen en knalharde vrije trap in de bovenhoek ga je toch blij naar huis. Youp is al jaren de scorende spits, die telkens weer een nieuwe beweging in huis blijkt te hebben. Dat was dit keer niet het geval. Youp bleef ver onder zijn gebruikelijke niveau.

Grappen die we al vele maanden terug in een veel leuker café hebben gehoord dan de Zanzibar, grappen die zo belegen zijn dat niemand die nog durft te maken, een herkauwde column uit NRC, en een slotgrap over een naamsverwisseling die uit de stoffige schoenendoos van het Theater van de Lach kwam. Van ’t Hek maakte een matte, uitgebluste en bijna hulpeloze indruk.

Het geluid dat het dolenthousiaste publiek in Groningen produceerde, contrasteerde scherp met de doodse stilte in de goedgevulde huiskamer van deze recensent. Er is zelfs iemand in slaap gevallen en dat had niets met vermoeidheid te maken. Dat deed het vermoeden ontstaan dat voor de uitzending van de eerder opgenomen conference op z’n minst gebruik is gemaakt van een ondersteunende lachband.

De herinnering kwam boven aan de laatste oudejaarsconference van de versleten Wim Kan, die in 1982 op het andere net voorbijgesneld werd door Freek de Jonge. Nu was Guido Weijers op het andere net, dus van die concurrentie hoeft niemand wakker te liggen, maar Youp werd met terugwerkende kracht afgetroefd door Claudia de Breij, Herman Finkers en Theo Maassen. Kan kreeg helaas geen kans meer op revanche. We mogen hopen dat Youp gezond blijft en wél wraak op zichzelf kan nemen. En laten we deze conference dan maar heel snel vergeten.

Opgenomen in de Stadsschouwburg van Groningen en uitgezonden en gerecenseerd op 31 december 2017 NPO 1. Foto: Bob Bronshof.