Een vlag is iets waar mensen om vechten en waar mensen vóór vechten. Die discrepantie wordt pijnlijk invoelbaar gemaakt in de muzikale voorstelling Vlag van Yousef Gnaoui. Terwijl aan de ene kant mensen vluchten voor een oorlog of in een lange naturalisatieprocedure zitten, scanderen aan de andere kant mensen leuzen als ‘azc, weg ermee’. En ondertussen duidt Mark Rutte dit land onverstoorbaar als ‘ontzettend gaaf’.

‘Ik zou voor veel kunnen sterven, maar niet voor een vlag’, zegt Gnaoui – het is ook de titel van zijn laatste album. Iets later zegt hij: ‘Had ik maar een vlag.’ Zijn ambigue relatie tot een vlag staat centraal in deze Oerol-voorstelling: een vlag verbindt, maar sluit ook uit.

Vlag is een associatieve, muzikale voorstelling, waarin Gnaoui wordt bijgestaan door toetsenist Joel Dieleman en basgitarist Ruben Cruz – alledrie in legerkleding, strijders voor hun verhaal. Op de top van een heuvel bij Natuurtheater De Nollekes staat een zeecontainer met daarin Gnaoui en zijn medemuzikanten. Daarachter: een overweldigende zonsondergang, een bak lucht die gaandeweg alle kleuren aanneemt, alle vlaggen verbeeldt. Die stalen container vormt een treffend contrast met de adembenemende natuurlijke omgeving.

De voorstelling opent met een enigszins ondoorgrondelijke rap over ‘randmensen’, een proloog waarvan je wel aanvoelt waar het ongeveer over gaat, maar die te veel in abstracties blijft hangen om te beklijven. Boeiender is het theatrale rapconcert dat volgt, waarbij op de achterwand van de zeecontainer Gnaoui’s teksten worden geremixt met beeldfragmenten uit de media en populaire beeldcultuur. Soms sorteert dat treffende contrasten, soms is het illustratief of afleidend – je blik wordt vaak zo naar dat grote scherm toegezogen, dat je die overweldigende, panoramische zonsondergang soms ten onrechte uit het oog verliest.

Vlag gaat over veel dingen tegelijk – en dat is zowel de kracht als de valkuil. In een uur muziektheater wil Gnaoui het hebben over religie, polarisatie, democratie, beeldvorming – maar ook over idealisme, hoop en angst. Hij voert veel fragmenten aan informatie op de toeschouwer af en geeft weinig handvatten om dit werk te duiden. Maar wie dat loslaat, wie het werk over zich heen laten komen, kan zich ook laten raken door de chaos, het ritme en kracht.

We creëren constructen om samen te leven, we rekruteren legers om onze landsgrenzen te bewaken, we zijn trots op een vlag – maar het is allemaal bedacht. Er zijn manieren om aan die constructen te ontsnappen, Gnaoui toont er een aantal. En de mooiste die hij toont, is die waarmee hij eindigt: de enige vlag die niemand uitsluit, niemand in het harnas jaagt, alleen maar wil verbinden – een mooie handreiking en een waardevol slotakkoord.

Foto: Geert Snoeijer