Mensen die het boek serieus nemen hoor je zelden, maar intussen staat het al maanden hoog op de bestsellerslijsten. De impresariaten Senf, GPAG en drie coproducerende theaters liften mee met het succes en brengen een Nederlandse bewerking van de Amerikaanse musicalversie. Vijftig tinten… de parodie geeft wat de titel belooft. Voor mensen geldt hetzelfde als in het theater: probeer goeie seks maar eens anderhalf uur vol te houden. 

Porna mag nog zo in de lift zitten, het is niet eenvoudig een vrouw te vinden die ervoor uitkomt dat ze Vijftig tinten grijs (met plezier) heeft gelezen. Niks voor mij. Veel te plat. De seks in het boek is totaal niet opwindend. En het duurt wel tot pagina honderd voor er iets gebeurt.

Misschien ken ik alleen dames van het verantwoorde soort. Of ze zijn te oud: onderzoek in het theater wijst uit dat de belangstellenden vooral in de leeftijdsgroep 20-35 gezocht moeten worden. Die waren er bij de première volop: van het Oude Luxor tot de Lijnbaan stond een lange rij publiek, voor het merendeel gehuld in pumps (rood of zwart) en korte jurkjes. Het belang van corrigerend ondergoed was er goed vast te stellen.

Het wereldwijde succes van de Britse schrijfster E.L. James (pseudoniem van Erika Leonard) begon in 2011. Zij schreef het verhaal over de maagd en de macht, waarin de eerste genot in onderdanigheid leert en de tweede zijn fantasieën botviert. Na Vijftig tinten grijs verschenen nog twee delen, uitgevent als een zinderende trilogie die vrouwen in vuur en vlam zet, maar versmaad door serieuze lezers. Leonard zal daar vast zachtjes om hebben gehuild, all the way to the bank. Er zijn al 42 miljoen trilogieën over de toonbank gegaan.

Als Anastasia Steele, een maagd van 21, de powermiljardair Grey komt interviewen, raakt ze steeds meer in zijn macht. Hij sleept haar mee in zijn dominante fantasieën en naar zijn rode speelkamer. Grey gaat steeds verder en laat Anastasia een contract van onderworpenheid tekenen. Uiteindelijk ontworstelt ze zich aan zijn macht en blijkt de dominante Mr. Grey ook best wel een stukje kwetsbaarheid te hebben.

In Amerika leidde het boek tot Fifty shades! The musical. De producenten gingen kijken en zes maanden later reist de Nederlandse versie Vijftig tinten… de parodie langs de theaters. Gebrek aan daadkracht kun je ze moeilijk verwijten.

Hoe parodieer je een boek dat al niet voor vol wordt aangezien? Door de rollen nog verder uit te vergroten. Het decor bestaat uit doeken met mededelingen, opdat wij niet vergeten waar het om gaat: ik neuk, porno, hondje, baasje, de rode kamer van de pijn. Alsof de leraar de kernbegrippen voor zijn half slapende leerlingen heeft opgeschreven.

Birgit Schuurman speelt de geile maagd fris en grappig. Steeds geeft ze het signaal: o, o, wat is dit overdreven. Han Oldigs smeert een vette versie van Mr. Grey uit, een bronstig alfamannetje dat op het moment suprème door de mand valt. Hun scènes worden afgewisseld door het optreden van drie boekenclubdames met suffe mannen en de frigide schrijfster die na haar geflopte Beertje Bromreeks op verzoek van haar uitgever kiest voor het glibberige pad van de seks.

Veel tijd kunnen bewerker Niek Barendsen (Spijkers met koppen, Klokhuis) en regisseur Jasper Verheugd (Tineke Schouten) niet hebben gehad. Hun aanpak is zo ongeveer wat je kunt verwachten van een studentenvereniging. Veel van de obligate dubbelzinnigheden kun je zelf bedenken. Het begint al met ‘Ik wil dat je komt’ in de promo. Als je het hebt over ‘inwijden’ dringt ‘inrijden’ zich op. Heel even overwegen en dan schrappen, denk je dan. Maar nee.

Voor het begin is nog een doordachte en prikkelende vorm gevonden (auditie, boekenleesclub, onzekere schrijfster), maar al snel is de toon gezet en zijn de rollen verdeeld. Na de horecapauze is er al helemaal niets meer te beleven; dan wordt de voorstelling alleen nog maar gerekt. De muziek bestaat gedurende de hele voorstelling uit hardnekkig onorigineel musicalgekweel. Birgit Schuurman, Brigitte Heitzer, Rosalie de Jong en Eva Poppink (nog niet helemaal los van negen jaar Nijntje) kunnen intussen wel zingen.

Vijftig tinten… de parodie past goed bij de stoutcultuur à la Heleen van Royen en Marlies Dekkers. Seks is voor velen nog steeds een beangstigende kracht, een gevaarlijk zwart gat – dat blijkt wel uit de belangstelling voor de vernederende SM uit de trilogie. Gevaar kun je bezweren door het te infantiliseren en erom te lachen. Dan krijg je sex for the millions. Libelle-, Margriet-, huishoudbeursseks. Vijftig tinten… de parodie wordt vast een succes.

Foto: Roy Beusker