Een man en een vrouw ontmoeten elkaar in het geheim op een hotelkamer. Ze hebben slechts een uur de tijd, in zo’n hotelletje dat ook wel Stundenhotel heet, een afspraakjeshotel. Ze wisselen herinneringen uit aan de liefde van vroeger. Zij is nog altijd vrij. Hij is gebonden. Dat is een onevenredige verdeling die voor drama zorgt. Maar er is nog iets ergers: hun liefdesspel duurt slechts vijf seconden. Daarna is het voorbij. De al te snelle man geeft haar fysiek geen geluk. Na die vijf seconden duurt een uur een eeuwigheid.

Toneelschrijfster Magne van den Berg schreef Vijf seconden… in 2010 voor het Festival HartsTocht op verzoek van Het Zuidelijk Toneel. De voorstelling kreeg telkens nieuwe versies, was bedoeld als work in progress. Acteur Marcel Faber en actrice José Kuijpers brachten het verhaal op uiteenlopende locaties, telkens in een iets gewijzigde enscenering of met nieuwe tekstfragmenten. Nu, tijdens Theaterfestival Boulevard, heeft de uitvoering haar definitieve vorm gevonden, geregisseerd door Marien Jongewaard. Zoals de titel ook kort is, is de speellijst ook kort: slechts drie keer na de première. Over tijdsduur gesproken: de voorstelling Vijf seconden… duurt even lang als de hotelkamerontmoeting: ook precies een uur.

Over de vloer is scherp zand gestrooid. Stoelen met zwenkwieltjes knarsen eroverheen, er staan lege flessen. De beide spelers zijn gekleed in tijdloos wit. Op de achterwand staat met grote letters geschreven ‘Si’ geschreven. Die volmondige instemming is vooral van de ‘zij’ afkomstig, met verve en grote intensiteit gespeeld door Kuijpers.

Maar eerst iets over de schrijfstijl van Van den Berg: Vijf seconden… is heel duidelijk een toneelstuk geschreven met alle stilistische verworvenheden van het hedendaagse toneel. Er zitten flinke ‘gaten’ in de tekst, open plekken die de toeschouwer met zijn verbeelding moet invullen. Het modernisme en de montagetechniek zijn niet aan de toneelschrijfster voorbijgegaan. En ook fikse sprongen in tijd en ruimte. We gaan met de spelers mee van vroeger naar nu, van het hotelletje naar de stad, van een Spaans restaurant naar de gezamenlijke jeugd in het verleden. Van den Berg schrijft poëtisch en muzikaal. Motieven keren terug, krijgen variaties. Bijvoorbeeld dat zarzuela geen soep is maar een lied. En dat hij niet wil dat zij tegen hem zegt ‘weet je nog…’. Die herhaling heeft iets bezwerends. Ook spreken de personages over zichzelf in de derde persoon. Die sprong in de identiteit heeft te maken met de associatieve schrijfstijl en het heen en weer bewegen in de tijd.

Het kost enige tijd om toegang te vinden tot de voorstelling. Jongewaard zet meteen hoog in met een gejaagd tempo en een hevig bewegingspatroon. Dat past bij hem, als acteur. Ook de wisselingen van identiteit vergen inbeeldingsvermogen. Misschien moet de toeschouwer niet direct alles cerebraal willen doorgronden, maar meer afgaan op stemming, sfeer, poëzie, muziek.

Bij nader inzien past die gejaagdheid voortreffelijk: de vrouw wil alles uit het uur halen dat ze samen hebben. De man, die pas vader is geworden en getrouwd, heeft die gejaagdheid een andere kant uit. Hij wil eigenlijk dat deze aanhoudende passie voorbij is. Dat zijn de twee krachten die het stuk beheersen: zij houdt vast, hij laat los. Daarom is haar beweeglijkheid zo treffend: Kuijpers is erg mooi en subtiel in haar spel. Juist als de emoties over de rand lijken te gaan, en ze in haar rol bijna té emotioneel wordt, draait ze bij of nemen haar woorden een verrassende  wending.

Ook Marcel Faber geeft de juiste rolinvulling. Hij is onbewogener, ijziger. Dat zij bij zarzuela aan een lied denkt en aan dans, en hij slechts aan soep is veelzeggend. Dat zij zich vastklampt aan herinneringen en hij niets van herinneringen wil weten, maakt het liefdesduur alleen maar pijnlijker. Vijf seconden… is een prachtige voorstelling over wanhoop en de doorwerking van een vroegere liefde in het leven van volwassenen. Een liefde van toen vergeten? Onmogelijk. En een liefde van toen vasthouden, ondanks de tussenliggende jaren? Ook onmogelijk.

De licht geëxalteerde speelstijl draagt bij aan de heftigheid van de setting: in één uur moet moet de liefde worden bestendigd. En dat wij precies een uur lang getuige zijn van deze amoureuze exercitie is een vondst die niet alleen slim is, maar ook dramatisch waardevol. Toneel en werkelijkheid vallen samen.

Foto: Phile Deprez