‘Nu over naar ’t feest van Capulet / waar Romeo zal stuiten op zijn Juliet / En waar hij in een romantische hoek / probeert te geraken in Julia’s broek.’ Als je het leest, is het vaak te flauw voor woorden: de manier waarop Adam Long, Daniel Singer en Jess Winfield, samen de Reduced Shakespeare Company, het verzamelde werk van Shakespeare ingekort presenteren. Het stuk was echter meteen een enorm succes.

The Complete Works of William Shakespeare (Abridged) speelde negen jaar lang onafgebroken in Londen. De Amerikanen raakten kennelijk een snaar in Engeland, waar vast niet iedereen blij was met de aandacht op school voor de teksten van hun heilige bard. Ook in Nederland kwam de RSC al eens langs.

Het idee is dat drie acteurs met gedragsproblemen hun visie op William Shakespeare spelen. De een is alcoholist, de ander heeft ADHD en de derde heeft een moeilijk beheersbare neiging om zijn kleren uit te trekken. Stichting Kurkdroog, Steunpunt Hou Me Vast en Belangenvereniging Bloot Gewoon worden daarom als partners bij deze voorstelling genoemd.

Shakespeare schreef zevenendertig avondvullende toneelstukken, dus er moet wel doorgewerkt worden. De drie mannen beginnen met Romeo en Julia, en staan daar meteen te lang bij stil. Seks en romantiek, altijd lekker. Daarna volgt Titus Andronicus. Omdat ‘Shakespeare dat schreef toen hij een vierentwintigjarige hongerlijder was’, brengen ze dat stuk als een kookprogramma: ‘Heel Rome Hakt’. Alle historische koningsdrama’s worden afgewerkt in een rugbywedstrijd. De komedies worden ook op een hoop geveegd, en Othello wordt een rap. ‘Zou het kunnen dat toen ik vocht voor vaderland en vorst, dat Desi zich vergrepen heeft aan Cassio’s worst?’ Rezy Schumacher maakte de vertaling voor Het Nationale Theater.

Zo gaat het verder tot alleen Hamlet nog over is, het stuk over de ‘øm die een mørd pleegde op zijn broer de køning en zo de trøn veroverde’. Zo praten Denen. Het krijgt een interactieve en langdradige psychoanalytische verwerking: het publiek wordt in groepen verdeeld en beeldt Es, Ich, Über-Ich en de onwetendheid van Ophelia uit. Ik snap de ideeën, maar het lukt me maar zelden om de grappen leuk te vinden. Long, Singer en Winfield wilden behalve dollen ook iets zeggen over Shakespearebenaderingen in hun tijd. Het stuk dateert van 1987, dus de actualiteit is daar wel van af.

Dat de voorstelling ondanks alles geen slopende avond vol flauwiteiten wordt, is te danken aan de drie acteurs van Het Nationale Theater en hun regisseur Theu Boermans. Hun inzet is groot en ze melken de grappen niet al te nadrukkelijk uit. Bram Suijker stuitert het toneel over. Hij is de jonge Sturm-und-Drangacteur vol ambities en zelfbedachte concepten (hier over het publiek kotsen). Ook emotioneel schiet hij alle kanten op. Regelmatig verzet hij zich mokkend tegen het script en de anderen.

Jappe Claes ziet zijn gedrag aan en probeert het als vaderlijk type wat te sussen en bij te sturen. Intussen valt het ook hem zwaar zich te beheersen. Als er even een mogelijkheid is om iets of iemand van achteren te nemen, laat hij die kans niet liggen. Vincent Linthorst presenteert zich als de literatuurwetenschapper, de kenner van het werk. Tot ook hij door de mand valt. Alledrie storten ze zich met overgave in hun uiteenlopende rollen. Met dank aan kostuumontwerpster Iris Elströdt.

Dat het goede acteurs zijn hoor je ook aan de stilte in de zaal als ze even serieus zijn. Dan komen Shakespeares woorden toch weer aan. Tot de volgende grap daar weer een einde aan maakt.

Foto: Joris Smit