‘….J’ai mal.’ Eindelijk komt het hoge woord eruit. De moeder die daar al een eeuwigheid naar adem zit te snakken heeft pijn. In Vast Glowing Empty Page vertelt Hannah De Meyer, in 2015 afgestudeerd als Theatraal Performer van Toneelacademie Maastricht, opnieuw een verhaal over rouw, na het eerdere Überdramatik (2016). Maar verwacht geen realistisch doorleefd spel in dit verhaal van een familie waarin een kind is gestorven. De Meyer kiest radicaal voor een uiterst serene vorm.

De vertelvorm die ze kiest is opvallend. Twee acteurs, Daan Couzijn en Luca Szymkowiak, staan op de scène. Ze spreken niet. Ze draaien heel traag en aftastend met geschrokken, voorzichtige blikken om elkaar heen, om de grote tafel die in het midden van de vloer wordt uitgelicht. Na verloop van tijd klinkt over de geluidsinstallatie een vrouwenstem. Zij doet verslag van de gebeurtenissen en dat doet ze vanuit het perspectief van een kind. Dat kind spreekt voortdurend over ‘wij’, en daarmee koppel je zelf als kijker de twee figuren op de vloer aan de vertelstem.

Zij zijn de kinderen die overbleven. Die niet gestorven zijn. Met de volwassenen om hen heen in de greep van de gruwel en misschien wel te bang om ook hen te verliezen, vallen zij buiten beeld en buiten de tijd. Het is mooi dat de vreemde tafel uit losse latten bestaat; ook daar valt van alles tussendoor, stel ik me zo voor. Het spel van Couzijn en Szymkowiak heeft dezelfde vervreemdende kwaliteit: alle minimale handelingen die zij uitvoeren zijn kaal, bedachtzaam, traag. Buiten de tijd gevallen. Wie weleens iemand verloor weet hoe rouw iets doet met de tijd: hoe het de minuten dikker maakt, de simpelste handeling bemoeilijkt en zorgt dat je zomaar een poos met je handen op de tafel naar beneden staat te staren. Dat zie je ook hier in het spel. Die traagheid laadt alles met een betekenis die je nog niet vatten kunt als kind, maar wel observeert. De routine geeft deze kinderen houvast: na iedere vreemd-zware handeling keren zij terug naar dezelfde hoek van de vloer om van daaruit een nieuwe scène invulling te geven. En omdat zij doorgaan, gaat alles door.

De allesbepalende toon in deze voorstelling zorgt dat er geen ontsnappen aan is voor het publiek. Je moet vanaf het begin mee willen in de droefenis, er is geen enkel moment van verluchtiging. We stappen binnen en dalen af. En wanneer de muziek inzet wordt het helemaal een stapeling van zwaarte, op het randje van ondraaglijk. Dat maakt Vast Glowing Empty Page een voorstelling die je moet willen en kunnen aangaan en dat is misschien niet voor iedereen mogelijk. De kaalheid van spel en toneelbeeld zorgen ervoor dat het geheel geen tearjerker wordt. Terwijl het ene tableau vivant plaatsmaakt voor het andere, tekent de stem over de geluidsinstallatie tijd en plaats rondom de kale handelingen die de spelers uitvoeren. En dat lijkt afstandelijk, maar is het niet. De stem is geen voice-over. Wie oplet weet zich te midden van al dit verdriet omringd door de makers.

Onder het bed van de huilende moeder ligt de jongen, steunend op zijn armen. Hij wil wel bij haar blijven, maar het vreemde ademhalen dat ze doet weerhoudt hem ervan dichterbij te komen. Misschien, als het straks weer over is, komt ze wel weer bij hem. Tot die tijd vertellen zijn wiebelende benen hem en ons dat hij leeft.

Foto: Ophelia de Schrijder