‘Are you in the most comfortable position?’, vraagt acteur Yannick Noomen vanuit Terschelling aan zijn publiek dat thuis achter het beeldscherm zit. Hij kan niet genoeg benadrukken dat voor de soundscape van Francisco Rosaly een headphone nodig is, anders werkt het 3D-effect niet. Tijdens zomerfestivals Oerol en Over het IJ zendt Nineties Productions de beeldende en muzikale livestream Untitled 2021 uit. (meer…)
Het is niet het spannendste werk van de New Yorkse theatermaker Young Jean Lee, maar wel haar meest spraakmakende als we de Amerikaanse kranten mogen geloven. Zes vrouwen geven zichzelf bloot, heel letterlijk. Hun naaktheid is zo functioneel, dat de kleding waarin de dames bij het applaus verschijnen ineens heel ongewoon aandoet.
De inhoud van Young Jean Lee’s voorstellingen wordt vooral bepaald door de cast. In The Shipment (2009), een voorstelling gespeeld door Afro-Amerikaanse acteurs, zette ze de zwart-witte hokjesgeest centraal. In Songs of the dragons flying to heaven (2006), een voorstelling over de clichés van haar eigen culturele achtergrond, plaatste ze een jong westers koppel te midden van een groep Aziatische spelers.
Untitled Feminist Show wordt gespeeld, of liever gedanst, door een cast van zes volledig naakte dansers. Young Jean Lee vond ‘haar’ dames, onder wie ook een transgender, in het underground theatercircuit, de hedendaagse dans en het burleske cabaret. Allen zijn het persoonlijkheden. En hoewel sommige van hen zichtbaar lijden (of hebben geleden) aan obesitas, staat deze cast vol zelfvertrouwen op het toneel. Plié of een frontale spreidstand, de dames draaien hun hand er niet voor om. En na een poosje ben je hun kwetsbare naaktheid dan ook volledig vergeten.
Boven het toneel hangt Jean Lee een groot rechthoekig hemellichaam, waarop vormen worden geprojecteerd. Vaag gekleurde eclipsen, abstracte pentekeningen, konijntjes, mozaïek en organische vormen passeren de revue en ondersteunen de wisseling van aaneengeregen scènes, dansen en sketches. Het bewegingsmateriaal is simpel en betreft veel poses en gemimede beweging – teksten die met het lichaam worden uitgedrukt. In toneelstukjes gaan de dames met de rollen aan de haal, de beste danseressen dansen een romantisch ‘lesbisch’ duet en de meest expressieve performer van het stel persifleert een porno-act.
Vooral als dit materiaal persoonlijk wordt is Untitled Feminist Show boeiend, zoals in de solo van de rossige Becca Blackwell, die haar lichaam laat transformeren van typisch vrouwelijk naar stereotyp mannelijk en ontroerend speelt met beide uitersten. Die genderswitch lijkt het hoofddoel van de voorstelling als we het programmaboekje moeten geloven, maar dat is het niet. Ook de hele ophef over de feministische insteek van de voorstelling is wat over de top, alleen die dwingende titel al, Untitled Feminist Show. Nee, Young Jean Lee creëerde vooral een voorstelling over zelfacceptatie. Zes vrouwen staan poedelnaakt, zonder props – met uitzondering van de parasolletjes bij aanvang – en zonder gêne op het toneel, als zichzelf en zonder enige seksuele spanning, sterk en geëmancipeerd. Iedereen weet dat het wat kost om op dat punt te komen in de repetities.
Misschien zijn we in Nederland te nuchter of is Untitled Feminist Show typisch Amerikaans. Cultuurclashes waren in elk geval voelbaar in de Amsterdamse Stadsschouwburg. Ook op andere vlakken, zoals kunst versus amusement. Natuurlijk heeft Julidans, een festival dat graag de provocatie zoekt, de voorstelling ook doelbewust uitgezocht om die confrontatie te creëren. Young Jean Lee is immers geen regisseur die doorgaans in dansfestivals wordt geprogrammeerd. Wel koos ze deze keer de dans als uitgangspunt voor haar boodschap. Het werkte, dit merkwaardige en entertainende showballet, maar of het ook baanbrekend was?