‘Are you in the most comfortable position?’, vraagt acteur Yannick Noomen vanuit Terschelling aan zijn publiek dat thuis achter het beeldscherm zit. Hij kan niet genoeg benadrukken dat voor de soundscape van Francisco Rosaly een headphone nodig is, anders werkt het 3D-effect niet. Tijdens zomerfestivals Oerol en Over het IJ zendt Nineties Productions de beeldende en muzikale livestream Untitled 2021 uit.

Als er één voorstelling om zee, duinen en overvliegende vogels vraagt dan is het wel Untitled 2021, want hierin wordt het publiek meegenomen op reis door de aarde, de natuur en het heelal. Maar Oerol is omgedoopt tot Het Imaginaire Eiland waar een digitaal festival plaatsvindt.

Untitled 2021 is een hallucinerende geluidsreis. Noomen nodigt ons uit de wereld anders te bekijken: ‘Visualiseer een systeem waarin mensen, dieren, planten vreedzaam samenleven.’ Over het beeldscherm komt een rotsblok aanrollen en even later spoelen er golven over de kust en ruist het water door de koptelefoon. We dalen af naar de bodem van de oceaan en gaan terug in de tijd naar een onderwaterwereld vol slangachtige planten. We zwemmen mee met een school zilvervissen en glijden geruisloos een andere zone binnen.

Noomens stem heeft het rustgevende effect van een yogamediatie, maar hij schudt het publiek dan ineens weer wakker met een donderpreek over het einde der tijden. Schrijfster Hannah van Wieringen liet zich leiden door het gedachtegoed over het milieu van feministische schrijvers zoals Donna J. Haraway. Zij stelt: ‘Om samen te leven en te sterven op een beschadigde planeet, hebben we verhalen nodig die ons helpen een leefbare toekomst voor te stellen.’

Untitled 2021 is zo’n verhaal en vertelt over verbindingen tussen hart en hoofd, dieren en mensen, natuur en cultuur. ‘Stel dat het leven op aarde één groot fijnmazig web zou zijn dat alle organische en niet organische verschijnselen met elkaar verbindt?’

In de nieuwe zone waarin het publiek in het vervolg van het verhaal terechtkomt, vliegen kubussen rond en rijden er robotachtige wezens met geavanceerde intelligentie in hun voertuigen over het beeldscherm.

De virtuele beelden zijn mooi vormgegeven en lijken op bewegende abstracte schilderijen. Maar het beeld leidt soms te veel af van de soundscape in de koptelefoon, die als een meeslepende geleide fantasie werkt waarbij je als toeschouwer juist je eigen beelden creëert.

Nineties Productions is zeker niet het eerste gezelschap dat zijn toevlucht neemt tot online theaterprojecten, maar livestreams zijn hier verheven tot een kunstvorm op zich. Onder de titel Nineties Lab onderzoeken de makers sinds ruim een jaar hoe zij samen met hun publiek virtueel in het hier en nu kunnen zijn. Zodat de voorstelling net als in een theaterzaal speelt voor fysiek aanwezige toeschouwers en na het slotapplaus weer is verdwenen.

Untitled 2021 zet hierin een nieuwe stap met een 3D-geluidscollage die het publiek immersief onderdompelt in een andere wereld. Toch is het moeilijk om bij de natuurbeelden niet te denken aan hoe het was geweest in de omgeving op Terschelling.

Foto: Julian Maiwald