Een silhouet tegen een kale muur, onherkenbaar door capuchon en stemvervormer, in een unheimisch gestripte ruimte. Geluid zwelt aan, lichten schieten uit en aan. Hij is verdwenen. Een volgend beeld: een hoodie op de grond, verfrommeld. Donkerslag. Dan ligt hij er ineens zelf, gezicht tegen de grond gedrukt.

De woordloze, beeldende sequentie van tableaus wordt versneden met korte ontboezemingen, waarin het personage herinneringen ophaalt aan jeugdige angsten en fantasieën. Hij memoreert hoe hij ziet dat zijn vader langzaam verandert in een demon, met wijd opengesperde bek en geschubde huid. Een ander moment, in een park ditmaal, minstens zo eng: hij pakt de hand van zijn vader vast, maar er zit een vreemde aan. De anekdote wordt sec en emotieloos gebracht, maar je voelt de kinderlijke paniek van zo’n moment. Je vader, een grote, rotsvaste zekerheid, ineens verdwenen: welke zekerheid staat dan nog overeind?

In Unheimlich ontleedt performer en video-artiest Finn Borath zorgvuldig en trefzeker de herkomst van diepgewortelde angst. Dat doet hij door langzaam alle zekerheden in de ruimte te ontmantelen als schijnzekerheden, leugens, misleidingen. Hij toont jeugdige angst die meegroeit met het opgroeien van een kind, en steeds grotere, fundamentelere vormen aanneemt. Tot aan het punt dat iemand zegt: ‘Ik wil niet leven in een wereld waar ik nergens veilig kan zijn.’

Finn Borath studeerde in 2021 af als performer aan de Toneelacademie Maastricht, en presenteert dit werk op voordracht van Likeminds – waar hij eerder dit jaar On Hold presenteerde – in het jongemakerstraject Het Atelier van Oerol en Over het IJ. Inhoudelijk resoneert dit werk sterk met de Atelier-voorstelling Sleeep Dreeeam Wakeee, waarin dansmaker Lucinda Wessels ook een wereld voorstelt waarin alles mogelijk is en niets vaststaat, en zij daarin juist bevrijding vindt.

Unheimlich is een zeer korte, vormvaste etude die zich als een nachtmerrie in je vastklauwt. Borath vertrouwt op de zeggingskracht van zijn gestripte, manipulatieve beeldtaal, hij weet te ontregelen zonder in overdaad of letterlijkheid te vervallen. Schaduwen gaan hun eigen leven leiden, een stem komt los van degene die spreekt, zo verlegt hij zijn eigen angsten naar de toeschouwer. Want als de meest basale dingen niet meer te vertrouwen zijn, hoe kan de wereld dan geen angst inboezemen?

Foto: Moon Saris