Voor de vierde keer organiseert de Afro-Nederlandse organisatie Untold in de maand juni de Black Heritage Festival. Hierin worden de Afro-Nederlandse geschiedenis en cultuur gedurende een maand gevierd en herdacht op weg naar 1 Juli Keti Koti, de dag van de afschaffing van de Nederlandse slavernij. De openingsvoorstelling Uma besteedt aandacht aan de zwaar onderbelichte rol van de vrouw in de strijd van de tot slaaf gemaakten in het Caraïbisch gebied tegen de slavernij. 

In de voorstelling worden vijf vrouwelijke heldinnen belicht: Solitude uit Guadeloupe, Ma Cató uit Suriname, Maria uit Curaçao, Nanny uit Jamaica en Cécile Fatiman uit Haïti. Aan ieder van hen wordt een episode besteed die bestaat uit tekst, maar vooral uit dans.

Dwars over de breedte achter op het podium staat een tiental verschillende drums opgesteld, die bediend worden door vier mannen. Onder leiding van Orlando Ceder begeleiden ze de hele voorstelling, af en toe met ook zang. Dit vindt allemaal zijn oorsprong in de West-Afrikaanse traditie en hun ontwikkelde vormen in de diaspora.

Rechts van het podium staan van voor naar achter vijf paspoppen opgesteld met kleding van de vijf heldinnen die de vijf vertolksters gedurende de voorstelling zullen aantrekken.

Bij iedere episode spreekt de betreffende vertolkster een tekst uit vanuit het perspectief van de betreffende heldin. De teksten worden verweven en ondersteund door dans van een groep van tien dansers, waaronder vier mannen. Choreografe Desta Deekman put hierbij uit de West-Afrikaanse traditie, hedendaagse dans en de winti, de Afro-Surinaamse spirituele en culturele traditie die vanuit de slavernij is ontstaan. Er wordt gedanst in verschillende formaties over het hele podium en de dansen variëren van energiek en aanstekelijk tot ingetogen en ritueel geïnspireerd, soms zelf zittend. Dit levert gedurende de hele voorstelling een gevarieerd en sfeervol schouwspel op wat kenmerkend is voor de voorstellingen van Untold.

De hand van regisseur Raymi Sambo is duidelijk te merken in de mis-en-scéne. Het verplaatsen van de drums van achter naar rechts en dan naar links van het podium is bijna onopgemerkt verweven in de choreografie en voordracht. Datzelfde geldt voor het zich tooien met de kleding van de paspoppen door ieder van de vijf vertolksters. Mede hierdoor vloeit en boeit het stuk van begin tot eind.

De cast wordt gevormd door de vaste groep dansers en vertolkers van Untold. Zij kenmerken zich altijd door de passie en overgave waarmee zij uitvoering geven aan hun stukken, ook bij Uma. Al met al is het een mooie voorstelling geworden. Twee teksten zijn mij bijgebleven: ‘Vrouwen zijn de dragers van het leven’ en ‘Vrijheid is nooit vanzelfsprekend’. Uma is niet alleen een ode aan de vrouw, maar vooral ook een prachtig eerbetoon aan de vrouwelijke voorouders van de Afro-Nederlanders. 

Foto: Les Adu. Het hele programma van het Black Heritage Festival staat op de website van Untold.