Tijdloos genot

Spijkerbroek, t-shirt en een droogkomische intonatie. Thjum Arts, die in 2020 in de finale van het Leids Cabaret Festival stond en in 2021 de jury- en de publieksprijs won op Cameretten, blijft in zijn debuut Tijdloos genot dicht bij zichzelf. 

In de grote lijn van de voorstelling leren wij Thjum Arts kennen: een jongen die niet in de pas loopt, maar ‘wiens lichaam achterloopt op zijn hoofd’. Iemand die veel nadenkt, veel praat, en expliciet op zoek moet naar manieren om in zijn eigen lichaam te komen.

Naarmate de show vordert, verplaatst Arts subtiel de focus van lichte grappen over zichzelf, naar observaties van de wereld om hem heen. Na een gefaalde poging tot het studeren van politicologie belandt hij in een opleiding sociaal werk, waar hij de conclusie trekt dat de wereld meer luisteraars nodigt heeft, meer mensen die oprecht contact met elkaar maken en aandacht voor elkaar hebben, in plaats van elkaar doodgooien met adviezen. Het is een slimme samensmelting met hoe hij zelf zijn plek in de wereld kan vinden.

Het innemende aan Arts is dat zijn stijl nergens vilein of bijtend wordt. Er is geen punching down, er wordt niemand op de hak genomen, behalve misschien hijzelf. De humor zit hem vooral in de herkenbaarheid van onhandige sociale situaties. Niemand kan ooit de uitgang vinden in een IKEA; iedereen herinnert zich hoe moeders zich gedroegen bij een zwemdiploma-uitreiking. Arts doet zijn titel eer aan: hij hanteert een tijdloze humor waar iedereen wel iets uit kan halen. De paar momenten waarop hij wel naar een actueel onderwerp verwijst – een Baudet, een Van Nieuwkerk – geven de voorstelling net de prikkel die het soms nodig heeft.

Want alhoewel de boog van de voorstelling slim in elkaar steekt, op een meer ingezoomd niveau leiden niet alle anekdotes tot lekkere punchlines. Soms blijft het bij een mijmerende bespiegeling die weliswaar niet oninteressant is, maar wel afwachtend wordt ontvangen door de zaal. Het gevaar van tijdloze humor is tandeloze humor, en Arts kan die valkuil niet altijd ontwijken. Ook qua timing en intonatie valt nog winst te behalen.

De momenten waarop de humor andere vormen aanneemt, zoals een plechtig toonmoment van exctatic dance of een spoken word rap-presentatie, vormen dan ook een fijne afwisseling met de droogkomische beschouwingen. De tegenstelling hoofd en lijf vindt dramaturgisch ook in de voorstelling zijn weerklank. Arts profileert zichzelf als een prater, maar weet ons net daardoor goed te verrassen met zijn fysieke humor. Daar willen we meer van zien!

De grootste kracht van Arts is zijn authenticiteit. Er is geen bravoure of opschepperij, geen overdadig of nodeloos acteren. Hij hengelt niet naar de lach, maar incasseert de open doekjes met geduld. Tijdloos genot wordt zo een eerlijk, open portret van een bedachtzame jongen die weet waar hij zijn grappen heeft verstopt. Arts maakt zeker nieuwsgierig naar volgend werk. Aan het einde van Tijdloos genot heb je het gevoel een nieuw persoon te hebben ontmoet, en Arts is zeker iemand die je beter wil leren kennen.

Foto: Jaap Reedijk