Tryater ziet dit jaar Abraham en dat zullen we weten. Het Friese gezelschap viert de ene première na de andere: in januari de ontroerende voorstelling Brekber en in februari zowel de kindervoorstelling Biggels en tuiten als Thúsfront, een stuk gebaseerd op gesprekken die Romke Toering de afgelopen jaren voerde met ouders van ooit naar Uruzgan uitgezonden soldaten.
Een verhaal over de achterblijvers dus, over ouders die niet zomaar hun kind uit huis zien gaan voor een studie in de grote stad maar ze voor een lange periode zien vertrekken naar een gevaarlijk gebied ver weg. Hoe gaan ze daarmee om? Wat voor wissel trekt dat op de onderlinge relaties?
In Thúsfront zijn de verhalen van drie gezinnen door elkaar heen gesneden. Van een tamelijk nuchtere aardappelboer en zijn vrouw en van twee moeders. Dat had een confronterende voorstelling kunnen opleveren vol morele en opvoedkundige dilemma’s met op de achtergrond het maatschappelijke debat over deelname aan militaire missies.
Dat is het niet geworden. Persoonlijke drama’s van mensen leveren niet zonder slag of stoot materiaal voor een aangrijpend drama in het theater. Interessante mensen zijn niet per definitie interessante personages. Ongetwijfeld heeft Toering hartverscheurende verhalen kunnen optekenen maar die verhalen lenen zich dan eerder voor een documentaire. Of misschien voor de theatrale lezing die Thúsfront eerder was.
Als voorstelling werkt het niet. De personages zijn niet onderscheidend genoeg en blijven danig aan de oppervlakte. Zo is een van de moeders ‘vredesbeweger’ en zegt ergens dat ze daarom vindt ‘dat ze als moeder tekortgeschoten is’. Daar ligt een prachtige gelegenheid om het maatschappelijk debat de voorstelling in te brengen. Maar helaas, later blijkt ook zij ‘slechts’ slachtoffer van het lege-nestsyndroom. De vredesbeweger komt niet veel verder dan de opmerking dat ze zich ‘een soort maatschappelijk werker van het leger op afstand voelt’.
Mede door dat soort nietszeggende teksten gaat Thúsfront voortdurend voorbij aan heikele kwesties. Alsof er nooit een kabinet gevallen is over de Uruzgan-missie. De allerminst soepel lopende dialogen (met doodslaande clichézinnen als ‘als moeder heb je het niet makkelijk’) en het ronduit saaie decor maken het er ook al niet beter op. Het jubilerende Tryater had zichzelf een passender cadeautje kunnen geven.
Foto: Saris den Engelsman
