Vrijheid van meningsuiting: met dit thema als uitgangspunt werkte het Utrechtse DOX al een aantal weken aan een nieuwe voorstelling voordat de aanslag op de redactie van Charlie Hebdo in Parijs plaatsvond. Plotseling domineerde het gekozen onderwerp de media, waardoor de voorstelling Think onbedoeld een extra lading kreeg.
Nadat de drie muzikanten van de elektropop-band Bastiaan het podium betreden hebben en de eerste tonen klinken, wordt de vijf DOX-spelers, die een voor een opkomen, meteen van alles toegeroepen. Op basis van uiterlijk, afkomst of seksuele voorkeur worden ze in een hokje geplaatst. Zo komt het begrip vrijheid van meningsuiting al gauw op een hellend vlak. Waar ligt de scheidslijn tussen zeggen wat je denkt en schelden? En hoe ventileer je je mening? Doe je er verstandig aan om een genuanceerde mening te hebben, een korte, stellige of juist geen, voor het geval de mensen toch niet goed luisteren en al invullen wat ze over je denken? Al lijkt dat allemaal zo klaar als een klontje, in de praktijk pakt het soms toch lastiger uit.
Waarover hebben we het als we over vrijheid van meningsuiting praten? Die vraag komt naar boven tijdens Think. Raakt dit onderwerp ook de recente discussie over Zwarte Piet die de gemoederen in december nog bezighield?
Maar het gaat niet alleen over verschillende groeperingen in de samenleving die op scholen en in de steden met elkaar geconfronteerd worden en daar soms ook naar handelen. Ook binnen persoonlijke relaties ligt het risico op de loer om, in een opwelling of niet, te kwetsen. Keihard zijn een aantal uitspraken die volgen op de vraag: Wat is het ergste wat iemand ooit tegen je heeft gezegd? Of jij tegen iemand anders?
De DOX-ers en muzikanten hebben dit thema in verschillende scènes uitgewerkt in tekst en dynamische dans (choreografie Sassan Saghar Yaghmai). De cast met spelers Robbie Wallin, Ezra Fieremans, Demi Willemsen, Dalorim Wartes en Yeliz Dogan en muzikanten Niels Kuiters, Bas van Rijnsoever en Gijs Lichthart weten te overtuigen en vullen elkaar goed aan in Think.
In het decor van megagrote speakers, echoën door een aantal technische vondsten de uitroepen soms lang door. Op een ander moment wordt er met behulp van een ter plekke opgenomen sample en een mengpaneeltje getreiterd door steeds opnieuw een fragmentje te herhalen. Dat de situatie op een gegeven moment flink op scherp komt te staan, is weinig verwonderlijk.
In het persdossier is een verklaring bijgevoegd naar aanleiding van de voorbijgesnelde actualiteit, om aan te geven dat de voorstelling niet meer is aangepast. Toch wordt in de voorstelling een aantal noten gekraakt waaraan in het publieke debat, dat vooral met veel stelligheid wordt gevoerd, wel wat meer aandacht mag worden besteed. Dat juist deze jonge generatie duidelijk maakt dat er geen eenduidig antwoord is op de vragen die we allemaal hebben is misschien wel de kracht van Think.
Foto: Kamerich Budwilowitz
