Choreograaf Arno Schuitemaker borduurt voort op eerder werk en verdiept zijn onderzoek naar de ultieme zintuiglijke ervaring. In The way you sound tonight plaatst hij zijn publiek tussen de lichtbundels en het trekkendoek op het grote toneel en zoomt hij in op de ruimtelijke ervaring.

Al staat het bol van herhaling, in tijden van exces en overdaad concentreert Arno Schuitemaker zich in zijn werk het liefst op het detail. The way you sound tonight is ontegenzeggelijk een vervolg op twee eerdere voorstellingen – If You Could See Me Now en I will wait for you – waarin alles draait om één – ogenschijnlijk – eenvoudige beweging. Het grote verschil met deze producties is dat hij de zintuigelijke beleving van de toeschouwer dit keer centraler stelt. We nemen niet plaats op de traditionele tribune en onze lichamen worden ook onderdeel van de scenografie.

In een lange rij lopen we via de toneelingang van de Rabozaal in de Amsterdamse Schouwburg ‘op’ het toneel, waar aan weerszijde van de langgerekte ruimte twee tribunes zijn opgesteld zonder stoelen. Ongemakkelijk zoekt het overwegend oudere festivalpubliek een plek op de verhoging die twee lagen heeft. Sommige toeschouwers blijven wat zoekende op de vloer staan, de kijkcode is tenslotte niet helemaal volgens het boekje. Kleine lichtjes verschijnen boven de vloer, ze geven een subtiel warm licht af. In het midden definieert een grotere bundel lampen een groeiend territorium en terwijl een ritmisch geluid bezit neemt van de ruimte, zien we een man tussen het publiek langzaam in beweging komen.

De beweging die door zijn lichaam golft, herken ik uit eerder werk van Schuitemaker. Geleidelijk vergroot danser Stijn Fluijt zijn repetitieve wave; van arm, naar schouder, door het boven lichamen naar de heup en terug. Ondertussen transformeert het licht bijna ongemerkt en worden nieuwe ruimtelijke dimensies gecreëerd rond de solitaire figuur. Ook het geluid, dat via verschillende boxen in de ruimte wordt gevoed, is onderdeel van dat spel. Laag op laag wordt de elektronische soundscape opgebouwd. Van een overslaande hartslag, tot tokkelende snaren en geladen pianosounds.

Parallel aan de nieuwe lagen sound komen ‘nieuwe’ dansers op en vormt zich eerst trio, daarna een kwintet. Het is fascinerend om te zien hoe verschillend de dansers die ene beweging interpreteren. Daar waar de beweging bij de mannen vooral wordt geaccentueerd door de schouders en het bovenlichaam, wordt bij danseres Jade Stenhuijs ook het hele onderlichaam aangesproken. Kijken naar het werk van Schuitemaker is inzoomen op elk lichamelijk detail en je tegelijkertijd mee laten drijven door de trance van de collectieve beweging.

Belangrijk is het counterpoint dat individuele dansers creëren door kleine vertragingen in het bewegingsritme. Zo onderscheidt het individu zich van de groep en wordt de kijker tevens scherp gehouden. Uiteindelijk transformeert de beweging ook werkelijk, dankzij verschuivingen van de impuls in het lichaam of nieuwe accenten in de dynamiek. En zo ontstaat op het hoogtepunt van The way you sound tonight, een deinende houseclub. Hoe rijk en divers een enkele beweging kan zijn; Schuitemaker verfijnt zijn onderzoek en laat het ons ondervinden terwijl hij een relatie legt met de dans in clubs.

Doordat ook het licht achter en onder de publiekstribune vandaan komt, accentueert deze voorstelling in de reeks vooral de ruimtelijke beleving. Vraag is nog wel wat precies de code is richting publiek; zitten, staan, bewegen of niet. Het is nog niet helder. Het lichtconcept (dit keer Jean Kalman) is, net als het geluidsconcept, dwingender dan voorheen. Schuitemaker heeft een nieuw team om zich heen verzameld. Na lang gewerkt te hebben met Wim Selles, koos hij nu voor componist Aart Strootman, die aan het einde van de voorstelling ook live verschijnt en op zijn elektrische gitaar tokkelt. Een keuze die het signaal afgeeft dat de muziek – geheel of gedeeltelijk –  live wordt gemaakt, maar verder weinig toevoegt.

Feitelijk doet Schuitemaker weinig nieuws in deze productie en zijn taal is niet uniek. Ik schreef het al in een eerdere recensie; meerdere generatiegenoten zoals Jefta van Dinther en Michele Rizzo laten zich inspireren door de repetitieve beweging van de clubdans. Verrassend is vooral het circulaire gegeven dit keer. Het einde van de ene performance is namelijk het begin van de volgende. The way you sound tonight zou dus ook een hele nacht lang kunnen duren.

Een schouwburg die transformeert tot discotheek en een loopje neemt met de amusementsindustrie, een voorstelling die de toeschouwer ondertussen elke nuance van een beweging laat ontdekken. Schuitemaker heeft content te pakken! Als het gaat om een ‘(tegen)beweging’ creëren – mag het nog wel een tikkeltje radicaler! Ik ben benieuwd naar de volgende stap in dit continue onderzoek.

Foto: Sanne Peper