In The Silicon Passion komen twee werelden bij elkaar: het Passieverhaal en Big Tech. Al lijken deze twee onderwerpen op het eerste gezicht niet veel met elkaar gemeen te hebben, De Transmissie en Rodrigo Ferreira vinden een interessant sjabloon voor de Matthäus-Passion: wordt het niet eens tijd om Big Tech aan het kruis te nagelen, ofwel te cancelen?
Het multimediaplatform SETUP nodigde in 2021 meerdere makers uit om een plan in te dienen rondom deze vraag. Een van de projecten was de samenwerking tussen De Transmissie (David Schwarz en Derk Stenvers) en Rodrigo Ferreira. Vorig jaar presenteerden zij een eerste online versie. Nu tonen ze, gefaciliteerd door SETUP en SPRING, een tweede stap.
Schwarz, Stenvers en Ferreira nemen de toeschouwer mee door een multimediaal essay waar ze Big Tech de rechtszaal inslepen. Het internet van nu is verrot en vergiftigt ons leven, dat weten we inmiddels allemaal. Het internet van vroeger, daar moeten we naar terug. Big Tech kan het beste als zondebok worden opgevoerd en sterven, zodat we daarna technologie- en internetloos door het leven kunnen. Al is het natuurlijk een stuk gecompliceerder dan dat, want ook de dingen die ons leven eenvoudiger maken, worden aangevoerd door Big Tech.
De drie jongens buitelen met jonge-honden-energie over elkaar heen om de toeschouwer door hun betoog te loodsen. Hun dialogen worden afgewisseld met en ondersteund door Bachs Matthäus-Passion, al hebben ze Bachs instrumentarium ingeruild voor synthesizers. De opzet van de elektronica op de bühne, op een grote driehoekige tafel midden op het toneel, doet denken aan het besturingspaneel van een scifi-ruimteschip: indrukwekkend, speels, rommelig.
De momenten waarop de performers op het voortoneel staan en met elkaar filosofische debatten aangaan, en waarop de technologie letterlijk naar de achtergrond verdwijnt, zijn het meest solide en helder. De problematiek die The Silicon Passion ter tafel brengt komt hier goed uit de verf: alle vormen van een ideaal internet hebben invloeden van Big Tech. Het internet van vroeger was helemaal niet zo onschuldig. Big Tech bestaat al veel langer dan we denken; de bonuskaart van Albert Heijn verzamelt je data al sinds 1998. Je kunt niet cherry picken welke delen van het internet van nu je wel wilt en welke niet, want alles is met elkaar verbonden.
Het is dan ook duidelijk dat de makers diep in het thema zijn gedoken en al langere tijd met dit onderwerp bezig zijn. De voorstelling is rijk aan filosofisch en maatschappelijk onderzoek naar technologische ontwikkelingen van de afgelopen 15 jaar en diens effecten op de samenleving. De stap van research naar performance lijkt soms echter met zevenmijlslaarzen te zijn genomen. Een exposé over wat er mis is met het internet, is niet persé baanbrekend. Af en toe wordt er een uitstap gemaakt naar een meer speculatieve fictievorm (hoe zouden we over veertig jaar terugkijken als technologie nu inderdaad gecanceld en zelfs verboden werd), maar de voorstelling blijft vaak hangen in het verstrekken van informatie.
De passie van de makers ligt duidelijk bij de muziek, de geluids- en beeldeffecten en de videokunst, oftewel: het multidisciplinaire. De stijl is glitchy, nostalgisch, doet denken aan het internet van 2006 (inclusief Word Art-typografie). Met impromptu green screens, vlugge kostuumwissels en stemvervormers creëren Schwarz, Stenvers en Ferreira op toneel hetgeen wat je op de beeldschermen aan weerszijden van de vloer ziet.
Op de momenten dat de muziek en videobeelden zich bij de dialogen voegen, wordt de tekst wat naar de achtergrond gedrukt. Door het overheersende geluid zijn de performers ook niet altijd goed te verstaan. Terwijl het narratief en de kern van de voorstelling vooral tot uiting komen in de woorden. Er zit een hoge dichtheid van informatie in het script. Binnen de multimediale identiteit van De Transmissie voelt dit als een vreemde keuze. De voorstelling zit hier gevoelsmatig op twee sporen die ver uit elkaar liggen. De interdisciplinaire vorm en de tekstuele inhoud moeten nog tegen elkaar opboksen in plaats van dat ze met elkaar samenwerken.
Dramaturgisch hebben de makers interessante parallellen ontdekt tussen de Matthäus-Passion, cancel culture, justitie en onze relatie met Big Tech. The Silicon Passion toont dat De Transmissie & Rodrigo Ferreira sterk zijn in het analyseren en ordenen van een interessante, maatschappelijk relevante casus. Hopelijk toont de volgende stap van dit onderzoek ook de integratie van de multimediale elementen in deze inhoud.
Foto: Sjoerd Derine
