The New Classics is een programma van Het Nationale Ballet waarin drie reeds bestaande choreografieën worden gebombardeerd tot klassiekers. Twee werken zijn nog niet zo lang geleden gecreëerd, Serenade after Plato’s Symposium van Alexei Ratmansky in 2016 en Chroma van Wayne McGregor in 2006. Chroma werd al eerder door het gezelschap gedanst in 2015. Dances at a Gathering van Jerome Robbins heeft een langere geschiedenis en is inmiddels bijna een halve eeuw oud. De choreografieën van Ratmansky en Robbins zijn nieuw voor het Amsterdamse publiek.

The New Classics hebben veel gemeen. Alle choreografieën brengen het excellente technische niveau van de balletdansers van Het Nationale Ballet over het voetlicht. In de drie balletten is de relatie tot live uitgevoerde muziek het ijkpunt. Dat de nadruk op feilloze techniek en virtuositeit geen belemmering hoeven te zijn voor diepgang, laat choreograaf Alexei Ratmansky als geen ander zien. Voor de complexiteit van zijn werk waarin dans en muziek ingenieus op elkaar ingrijpen, kun je alleen maar bewondering hebben. Zijn Serenade after Plato’s Symposium is het onbetwiste hoogtepunt van de avond.

Symposium is een dialoog van Plato die Ratmansky vertaalt door zeven mannen op het toneel te plaatsen, in eigentijdse, maar ook op de Griekse oudheid geïnspireerde kostuums. De titel is ontleend aan de gelijknamige compositie van Leonard Bernstein. De zeven mannen, waaronder Plato en Socrates, geven afwisselend invulling aan het begrip liefde. Die interpretaties verschillen van zedig tot dronken gelukzaligheid, van zelfbeheersing tot rusteloosheid, en er is plaats voor hetero- en homorelaties. 

Tussendoor of soms rondom de zeven soli heeft de rest een luisterend oor. In de groepstukken dansen ze kameraadschappelijk en vol vuur. De op momenten bombastische klanken van Bernstein van ijle strijkers, tromgeroffel en licht tinkelende belletjes zweept de mannen nog verder op. Eén vrouw verschijnt kort op het toneel, als illustratie van een van die interpretaties. En met haar lange, soepele verschijning maakt Floor Eimers een bijna onwezenlijke indruk. Ratmansky’s Serenade after Plato’s Symposium is een geslaagd ballet dat terecht als new classic op het repertoire is genomen. 

De gelaagdheid van Ratmansky’s werk is minder aanwezig bij de choreografieën van Jerome Robbins en Wayne McGregor. Hoeveel oog er ook is voor goed uitgewerkte details, ze putten te veel uit één register. 

Jerome Robbins maakte zowel naam bij het New York City Ballet als op Broadway en Hollywood. Dances at a Gathering is gezet op achttien pianostukken van Chopin, het merendeel mazurka’s en walsen. Die van oorsprong volksdansen zijn verweven in het klassieke idioom. Tijdens Dances at a Gathering valt geen beweging uit de toon en daarmee geen onvertogen woord. Er wordt hooguit wat geplaagd en uitgedaagd, maar de grondtoon van de vele ontmoetingen tussen de dansers,  soms speels romantisch, dan weer mierzoet, is harmonieus. Daarbij duurt Dances at a Gathering een uur lang. De aaneenschakeling van komen en gaan van de solisten, duo’s en zo nu en dan een groepsvariatie, de wandelingetjes en onderonsjes, kabbelt te lang door. 

Was er in de eerste twee stukken van de avond nog sprake van expressiviteit, in Chroma van Wayne McGregor zijn de dansers gepantserd met een vocabulaire van puntig gepositioneerde benen en diepe curves in de rug, afgewisseld met spectaculaire sprongen en energieke bewegingssequenties van overstrekte ledematen. In Chroma streeft techniek de menselijkheid voorbij. Dat gevoel wordt versterkt door de cleane ruimte van de ommuurde speelvloer. 

Aan weerszijden zijn smalle, hoge uitsneden voor op- en afgangen en in de achterwand is nog een separate ruimte waar dansers soms slechts staan. De choreografie van McGregor roept onmiskenbaar associaties op met vroeger werk van William Forsythe, maar waar Forsythe het ballet openbreekt en bekritiseert en zo een heldere visie toont, is Chroma vooral een exposé van virtuositeit. 

The New Classics bevat hoogstandjes waar het publiek zeker warm voor loopt. Maar het programma doet vermoeden dat de knieval naar BN’ers die de afgelopen jaren in grote getale voor premières worden opgetrommeld inmiddels geen vrees meer is, maar feit.

Foto: Serenade after Plato’s Symposium, Hans Gerristen