Zo met die zonnebril en coltrui houdt hij het midden tussen the Godfather en wijlen prins Claus op zonvakantie. Hij spreekt traag, charmant en voortdurend als het ware met een dubbele tong, om zijn status als nouveau riche gestand te doen. Mark Rietman als de charmante psychopaat Ben is, samen met Bram Suijker als neef Leo, de smaakmaker van de avond. Rietman speelt een van de broers van de familie Hubbard, een familie die vooral rijk is geworden doordat broer Oscar de erfgename van een grote katoenplantage heeft getrouwd. Het toneelstuk The Little Foxes (1939) van de Amerikaanse auteur Lillian Hellman heeft hebzucht en decadentie als thema. Maar eerlijk gezegd, in de nauwelijks bewerkte versie die het Nationale Toneel speelt, mist het stuk de impact die het ongetwijfeld wel had in Hellmans tijd. Daarvoor is de constatering dat we in het Westen gecorrumpeerd worden door onze eigen decadentie, vandaag inmiddels te vaak gedaan.

Tante Birdie (Betty Schuurman) is de enige echte aristocraat in de familie. Zij trouwde ooit, naïef als ze was, met Oscar Hubbard, die vooral uit was op de katoenplantage van haar familie. De Hubbards, bestaande uit Regina (Anniek Pheifer), Ben (Mark Rietman) en Oscar (Jappe Claes), zijn graaiende nouveaux riches die over lijken gaan voor de vergroting van hun rijkdom. De tegenstelling tussen het bescheiden oud geld en het geperverteerde nieuwe geld is vet aangezet in The Little Foxes. ‘De rijken hoeven niet subtiel te zijn’, zegt Regina. Voor enige subtiliteit doen de Hubbards dan ook geen enkele moeite. Vroeger keek de aristocratische familie van Birdie op hén neer, nu hebben zij hún landgoed ingenomen, en Birdie erbij.

Regina beraamt met haar broers plannen om haar echtgenoot Horace, met wie ze al tien jaar het bed niet meer deelt en die inmiddels doodziek is, startkapitaal te ontfutselen voor een nieuwe katoenfabriek. Ondertussen probeert Birdie de jonge Alexandra, dochter van Regina, ervan te overtuigen haar familie te ontvluchten. Birdie herkent in Alexandra haar jonge zelf en wil haar behoeden voor fout van destijds, waardoor ze in de verziekte familieverhoudingen van de Hubbards verstrikt raakte.

Het komische acteerwerk van met name Mark Rietman en Bram Suijker zorgt voor scènes om naar uit te kijken. (Zonder daarmee het vakwerk van de andere acteurs tekort te willen doen.) Ben en zijn neefje Leo blijven boeien als karakters, omdat er voortdurend iets onder de oppervlakte schuilt. Leo wil graag meedoen met de grote jongens, maar blijkt toch steeds weer het lulletje rozenwater van de familie te zijn; Ben daarentegen is het brein achter alle vuile plannetjes, maar hij verkoopt ze zo charmant dat hij iedereen om zijn vinger windt. Die gelaagdheid ontbreekt bij een personage als Regina. Haar onoprechtheid is soms zo evident dat het de spanning uit de scène doet wegvloeien.

Maar oh, dat decor, hoe prachtig gekozen. De vloer loopt omhoog, de lijnen lopen schuin en de wanden staan flink uit het lood. Je waant je bijna in een schilderij van Escher, even doet het je duizelen in het begin. Het scheve decor illustreert de scheve, verstoorde familieverhoudingen bij de Hubbards.

Al vraag je je bij The Little Foxes af waarom regisseur Antoine Uitdehaag dit stuk nu en in zijn bijna oorspronkelijke vorm op de planken brengt, toch weten een prachtig decor en stevig, vet acteerwerk het stuk sjeu te geven.

Foto: Kurt Van der Elst