Wanneer alle communicatie die op internet wordt gezet in geluid tot ons zou komen, dan leefden we niet alleen in een oorverdovende herrie, maar ook in een kakofonie van informatie, meningen en persoonlijke verhalen. Dat gegeven gebruikt Annie Dorsen voor haar voorstelling The Great Outdoors. Stel dat al die stemmen op internet vanuit het niets tot je doordringen, wat hoor je dan en wat doen al die meningen en verhalen met je?

Via een donkere luchtsluis betreedt de toeschouwer een ander universum: een reusachtige, koepelvormige ruimte. Welkom in de wereld van Annie Dorsen. De multidisciplinaire Amerikaanse maker heeft op het Noorderzon Festival in theater De Studio de beschikking over een groot, opblaasbaar planetarium, van het type waarmee astrologen aan een breed publiek de werking van sterren en planeten uitleggen. Je kunt tegen de binnenkant van de koepel beeld projecteren en zo het publiek het gevoel geven dat het midden in het heelal staat.

Annie Dorsen geeft haar toeschouwers een hoofdkussentje: de bedoeling is dat je op de grond gaat liggen. Zo kunnen de projecties tot je doordringen en je stemming beïnvloeden terwijl je gelijktijdig een aaneenschakeling van teksten over je heen krijgt.

Nadat we gewend zijn aan het donker en aan de sfeer in de bol, wordt de koepel gevuld met daglicht. We liggen op een veld, omzoomd door bomen, huizen, een appartementengebouw. Ergens in het donker van de koepel scrollt een vrouw met een laptop door de teksten op haar beeldscherm. Ze leest losse woorden voor. Het klinkt als één kant van een telefoongesprek. ‘Yes… What… Exactly… Thanks… I agree… Good luck…’

Dan wordt het nacht, de blauwe lucht maakt plaats voor een onwaarschijnlijke sterrenhemel. De voorgelezen internetteksten verdichten tot een brei van informatie, van meningen over politiek en cultuur, van gezondheidsadviezen, scheldtirades, persoonlijke verhalen.

De teksten zijn afkomstig van drie sites. Een zelfhulpgroep voor ouders, een groep voor gamers en een discussiesite over Trump en zijn relatie met Rusland. Alleen al die paar sites worden door deelnemers vanuit hun huiskamers dagelijks overspoeld met meningen en commentaren. Dorsen heeft daar met behulp van een wiskundig programma willekeurige teksten uit geselecteerd. De voorgelezen fragmenten worden begeleid door een constante ondertoon van monotoon elektronisch gezang, eenstemmig of meerstemmig.

Annie Dorsen is theatermaker, filmer, maakt dansvoorstellingen, schrijft, regisseert. Ze werkte in diverse steden in de Verenigde Staten en Europa aan persoonlijke voorstellingen waarin ze vraagstukken onderzoekt die haar fascineren. In Groningen geven Noorderzon en het Grand Theatre haar de ruimte voor een theatrale en digitale zoektocht. Als uitgangspunt voor The Great Outdoors stelt Dorsen dat de rijstebrijberg van verhalen op internet in zekere zin dezelfde functie heeft als het kampvuur in vroegere tijden, waar we met zijn allen rondzaten en verhalen uitwisselden.

Maar de intentie waarmee Dorsen zegt The Great Outdoors in te gaan, komt niet uit de verf: Dorsen zou als een negentiende-eeuwse ontdekkingsreiziger de communicatie verkennen die vanaf internet het heelal in wordt geslingerd. Het is dat ze het er vooraf bij zegt, want die ontdekkingsreiziger haalt het publiek er niet uit. Evenmin als haar constatering dat het web feitelijk bestaat uit abstracte data, terwijl wij die waarnemen als persoonlijke informatie, en dat er tussen die twee een kloof is. Weliswaar is dat zo, dat data feitelijk een abstracte materie zijn, maar dat gegeven komt er in de voorstelling niet uit. Waarbij het natuurlijk prima is dat deze uitgangspunten voor Dorsen een inspiratiebron vormen.

The Great Outdoors is vooral een bijzondere ervaring wanneer je van alle intenties en inspiratie geen kennis neemt, en puur op de grond gaat liggen en het geweld van het planetarium, de projecties, de teksten en het gezang over je heen laat komen. De plek is uniek. De projecties zijn fraai en beklemmend. En de teksten zijn wat we inderdaad van internet gewend zijn: evenzeer kletskoek als persoonlijk en kwetsbaar.

Foto: Julieta Cervantes