Boom Chicago-oprichter Andrew Moskos en regisseur van The Good, the Bad and the Algorithm vertelt in de inleiding van de vijftigste show van het Amerikaans-Amsterdamse comedygezelschap dat we waarschijnlijk in de toekomst over de macht van de tech-bedrijven net zo denken als nu over de macht van de sigarettenfabrikanten: ‘Hoe hebben we het zo ver kunnen laten komen.’

Maar er is helaas een groot verschil. Via rechtszaken, voorlichting en het rookverbod op vele plekken is het roken van sigaretten nog wel enigszins terug te dringen. De macht van de tech-bedrijven, kunstmatige intelligentie, de verslavende invloed van social media… het is allemaal niet meer te stoppen. Het verlies van privacy is onomkeerbaar.

We gaan even een kleine vijftig jaar terug. In 1976 speelt cabaretgroep Don Quishocking met de onlangs overleden George Groot het programma Afscheidstoernee 1. De opening van dat programma is buitengewoon spectaculair en ook beklemmend. In de jaren zeventig woedt een levendige discussie over bescherming van de privacy. In het heetst van de strijd wordt altijd verwezen naar de ausweis, het persoonsbewijs dat tijdens de bezettingsjaren het verschil tussen leven en dood kon betekenen. Ook het Apartheidspasjessysteem in Zuid-Afrika is voor velen het bewijs dat het verzamelen van persoonlijke gegevens door de overheid of commerciële instanties alleen maar tot ellende kan leiden. De volkstelling in Nederland in 1971 leidt tot veel maatschappelijk protest. De volgende telling in 1981 wordt eerst uitgesteld en in 1991 wordt dit instrument om de bevolking in kaart te brengen zelfs wettelijk afgeschaft.

Als het publiek heeft plaatsgenomen en de leden van DQ opkomen, blijft het zaallicht aan. Jacques Klöters leest een presentielijst voor, controleert de adressen, geboortedata, opleiding, beroep en het merk auto waarin de bezoeker rijdt. Bij de een wordt gevraagd of de geluidsinstallatie niet een beetje te zwaar is voor zo’n kleine woonkamer, bij de volgende of het klopt dat zij tijdens haar coassistentschap slangen heeft gecastreerd, of wat precies de werkzaamheden inhouden van de heren op de tweede rij bij dat nucleaire project in Afrika.

Ter verduidelijking wordt verteld dat DQ is benaderd door de Universiteit van Nijmegen, of de groep wil meewerken aan een onderzoek naar cabaretattitudes. Daarom is er van elke bezoeker een klein dossier aangelegd, met behulp van de lokale commissaris van politie, een accountantsbureau, de AMRO-bank en de plaatselijke kapsalon.

In werkelijkheid komt het ‘dossier’ tot stand met behulp van de reserveringsgegevens, gesprekjes met de mensen van de kassa die de bezoekers vaak persoonlijk kennen, gemeentelijke gidsen, afluisteren in de wc voor aanvang van de voorstelling, en fietstochtjes langs de huizen van het publiek. Fred Florusse en Klöters hebben er een hoop werk aan. Het is een goede grap, maar ook een griezelig bewijs dat veel persoonlijke gegevens op straat liggen.

De grap van toen is inmiddels werkelijkheid en gaat nog veel verder door de macht van Zuckerberg & Co. In de nieuwe show van Boom Chicago worden de persoonlijke gegevens van enkele bezoekers op het grote scherm geprojecteerd en aan elkaar gekoppeld, want het is duidelijk dat de twee compatibel zijn. Van een andere bezoeker wordt het Instagram-account ontleed. Niemand is bang, niemand is verbaasd en niemand schaamt zich ervoor dat zijn/haar hele hebben en houwen op straat ligt. Sterker nog, er is een enorme blijdschap bij de ‘onderzochten’. Dus waar we vijftig jaar geleden beducht voor waren, lijkt nu helemaal geen probleem meer, terwijl het dat natuurlijk wel is.

The Good, the Bad and the Algorithm legt de vinger op de zere plek. Niet dat de gevaarlijke gevolgen van het prijsgeven van je persoonlijke gegevens daarmee zijn opgelost, maar het is wel helder. En ook komisch.

Zoals gebruikelijk bestaat een show van Boom Chicago deels uit voorbereide sketches en deels uit improvisaties. Het niveau van het laatste wisselt nog weleens, ook al zitten er in de cast van deze show een paar uiterst snedige en snelle improvisatie-kunstenaars, zoals Raquel Palmas en Andrew McCammon.

Behalve de opening met de persoonsgegevens waren er nog twee stukken die er bovenuit staken. Een Amerikaanse tegenhanger van Joost Klein zong een geweldige variatie op de songfestival-hit. In America-ca werd de huidige Amerikaanse samenleving naar Trump-model op geestige wijze gefileerd.

Na de pauze kwam Boomie weer tevoorschijn, de Chat GTP-robot die in de eerste helft zeer eloquent en grappig ter plekke had gereageerd op enkele sekssuggesties van het publiek. Door een storing bij ChatGPT lag de chatbot er dinsdag wereldwijd uren uit. Dat zorgde voor paniek bij Boom Chicago, want een deel van de show zou daardoor onderuit gaan. Gelukkig waren de problemen op tijd opgelost. Toch reageerde ChatGPT na de pauze niet op een ietwat gecompliceerd verzoek. Ook niet nadat de suggestie in andere bewoordingen werd gesteld. Katie Nixon reageerde bijna opgelucht: ‘Gelukkig, Boomie is gezakt voor de test. Our jobs are safe.’

We helpen het haar hopen.

Foto’s: Jelle Draper