In The future is not what it used to be van Panama Pictures, dat op 9 oktober in première ging in de Verkadefabriek in ’s-Hertogenbosch, krijgt de theatrale ruimte een extra dimensie door het gewaagde gebruik van de hoogte. In een reeks abstracte taferelen combineren de vijf performers van Panama Pictures groepsdansen en livemuziek met onverschrokken hoogtewerk.

Als jij en ik een kamer binnenlopen, schatten we de ruimte en wat we daarmee kunnen grofweg in op basis van het vloeroppervlak. Hier de bank, daar de tafel, beetje beenruimte ertussen en uitzicht op het raam. Maar ben je een trapezeartiest, dan heb je ook de hoogte tot je beschikking. Je hebt altijd meer ruimte. Wat doet dat met je kijk op de wereld? Je vraagt bijvoorbeeld aan je scenograaf om die hoogte te verwerken in het toneelbeeld. Sammy van den Heuvel kwam met een trap. En dat klinkt voor de hand liggend. Maar die trap is bijzonder: niet alleen lijkt het witgepleisterde, massieve gevaarte te zweven met de onderste trede zo’n twee meter boven de vloer, hij staat ook naar voren geheld. Jij en ik, wij kunnen deze trap nooit beklimmen.

Links van de trap hangen drie objecten, het lijken abstracties van oude tempelruïnes. Ook die lijken te zweven. Als tijdens het gestage crescendo van het muzikale intro (compositie Strijbos & Van Rijswijk en Davide Bellota, uitvoering Davide Bellota) de eerste performer, Tarek Rammo, tussen deze objecten opkomt, lijkt hij klein. De ruimte is donker en staat vol rook. Rammo zet zijn voet opzij en leunt op die voet. Verder en verder, heup en schouder strekken zich voorbij dat standpunt tot je denkt: hoe houdt hij het vol? En dan zweeft ook hij. Dansvloer, speelvloer, choreograaf Pia Meuthen en haar team ontstijgen die grond waar we met z’n allen op staan en vliegen. Zoals jij en ik alleen maar kunnen dromen.

Wat ze er precies mee willen zeggen wordt me uit de opbouw van de delen niet helemaal duidelijk, maar het thema van de ruimte laat genoeg aan de verbeelding over. Zeg je ruimte, dan zeg je ook tijd, de titel wil het immers ook hebben over de toekomst. Die is ook niet meer wat ze geweest is. Alle bewegingen suggereren dan ook een omweg, of een sprintje, naar later. Jij en ik, wij snappen dat verlangen wel om de tijd naar onze hand te zetten.

Bellota en Rammo zijn in gezelschap van Francesco Barba, Raphaël Billet en Nicolai Maximilian, en de vijf komen verschillende keren in dynamische groepschoreografieën samen op de vloer. Maar telkens kiezen ze stuk voor stuk toch weer voor het vogelperspectief. Die gekantelde trap: zij zitten erop alsof ze op hun gemak naar de voorbijgangers op straat zitten te kijken. Zo rekken ze de tijd uit, tot ze wegglijden en je als kijker even je adem inhoudt. Die zwevende ruïnes, die slingeren als de slinger van een enorme klok: ze staan erop of hangen eraan, zo bedwingen ze de tijd. Dansend tussen de drie ongelijk heen en weer zwiepende slingers kiezen ze hun eigen pad door de tijd.

Foto: Rob Hogeslag