De mallemolen van het leven draait al een tijdje niet meer de goede kant op voor kermisklant Arthur. Toch kan hij het niet over zijn hart verkrijgen van zijn aftandse attractie af te stappen, het is nu eenmaal zijn wereld en daarbuiten kent hij niks. Bovendien is die molen eigenhandig gebouwd door zijn vader, zoon van een legendarische kermisbaas. Tenminste, legendarisch in Arthurs ogen, want langzaam maar zeker komen de familiegeheimen boven tafel en blijkt opa net zo’n schuinsmarcheerder en sjoemelaar te zijn geweest als hij zelf is.

De echte kermis staat op steenworp afstand van Perron 3 in Rosmalen, de plek waar de Belgische formatie Laika de voorstelling Suikerspin speelt tijdens Theaterfestival Boulevard. In snel-sneller-snelste attracties vol glitter en glamour zwiert en zwaait de jeugd van het dorp buiten rond, de bonkende muziek schalt over het plein. De binnenattractie van Laika is bescheiden: een houten kindermolen met wat paardjes, fietsjes en andere ‘vervoermiddelen’, zo te zien al een tijdlang draaiend zonder berijders. Geen decorstuk trouwens, maar een echte oude molen, met wat witte tuinstoeltjes aan de zijkant voor de spelers die niet op de scène staan.

De eigenaar van deze foorkraam, zoals de  Belgische benaming luidt, geeft ons in niet mis te verstane bewoordingen te kennen waar het aan ligt dat hij op failliet staat. Aan crapuleuze wijven en aan de verwende jeugd, zo stelt hij in zijn populistische praatjes. Een opvolger voor zijn ‘spul’ is er niet. Zijn zoon Tony is een lettervreter die verkoos uit de wereld van de reizigers te stappen, met een Nederlandse vrouw uit de burgermaatschappij te trouwen en leraar te worden. Tony´s moeder Miranda, van de gebakfrituur, verliet haar gezin toen de jongen zestien was en komt nu in haar net iets te strakke witte jurkje af en toe wat perspectief brengen in de grootspraak van vaders.

We leren al snel: het kleurrijke feest dat kermis heet, mag van de voorkant vooral vrolijkheid en vertier zijn, aan de achterkant is het niet anders dan in de gewonemensenwereld, met al zijn gewonemensenproblemen. Al hebben kermislui soms wel een gekker verhaal te vertellen dan de gemiddelde gewone mens. Dat ervaren we als het felle licht dimt, de molen de andere kant op draait en we een kijkje nemen in de familiegeschiedenis.

We stappen voor het eerst op de molen op het moment dat grootvader Jean-Baptiste een Siamese tweeling heeft aangekocht, in de tijd dat kleinere kermissen nog een rariteitenkabinet herbergden. Hij behandelt ‘het fenomeen’ als een beest en misbruikt de meisjes even later in een rillingen bezorgende scène. Zelfs zijn vrouw Anna, die de tweeling in bescherming neemt, kan hem er niet van weerhouden. Dat muisje blijkt een aardig staartje te hebben, generaties lang zelfs.

Het verhaal van Suikerspin is gebaseerd op het boek van Erik Vlaminck, die voor Laika ook de theaterbewerking maakte. Deze wisselt fijn van toon, bevat een paar goede monologen en biedt een interessant kijkje in een gesloten wereld die weinig mensen van dichtbij kennen.

Maar het relaas van de sappelende familie sleept helaas niet echt mee. Misschien doordat een deel van de personages wat te veel langs de lijnen van het ruwe kermiscliché is geschetst en de twee die daaraan ontspringen, Anna en Tony, juist net iets te braaf zijn. Ook de gebeurtenissen die zich afspelen zijn niet heel verrassend en heel ver ingekleurd; het stuk laat weinig te raden over. Of het moest zijn dat sommige mensen uit het publiek niet scherp krijgen hoe de familie nou precies in elkaar steekt – daar gaat het koffiegesprek na afloop namelijk net iets te vaak over.

De voorstelling komt bovendien krakend op gang, net als de oude molen. Een van de spelers moet in de monologen te vaak zoeken naar de tekst en kan dat niet goed verbergen. Mogelijk komt dat doordat de voorstelling voor het eerst weer werd gespeeld na een tijdje te hebben stilgelegen, want aan basiskwaliteit komt de cast beslist niet tekort. Als het weer wat gesmeerder loopt, neigt de voorstelling naar vier sterren, nu blijft ze steken op drie.

Foto: Phile Deprez