Edsilia Rombley, Jan Smit en Chantal Janzen zouden het Eurovisiesongfestival presenteren, maar Vincent Bijlo voorziet problemen. Eén voor één zullen ze afzeggen, en daarom staan hij en zijn vrouw Mariska Reijmerink, zangeres van The Rossettis, klaar om in te vallen voor een budgetuitvoering. Het is de opzet van oudejaarsconference Stikstof zijt gij van Vincent Bijlo, die het opgeklopte Eurovisie koppelt aan grotere problemen. Zoals stikstof.

Stikstof is het grote probleem van 2019, vindt Bijlo, en de uitstoot moet omlaag. De boerenprotesten krijgen er flink van langs in een verhelderende vergelijking met klimaatactivisten. Activisten blokkeren een weg in Amsterdam, worden opgepakt en krijgen torenhoge boetes. Boeren staan nota bene te BBQ’en op de snelweg en de politie? Die prikt gezellig een vorkje mee. En dat terwijl klimaatactivisten protesteren in ons aller belang, en de boeren voor hun eigen economische gewin. Geeft toch te denken.

Het is een van de sterkere momenten van een oudejaarsconference die ups en downs heeft. Op papier is alles aanwezig. Reflecties op de politiek met een sterk links engagement, muziek, de grappigste nieuwsitems van het jaar en anekdotes uit het eigen leven van Bijlo. Die anekdotes, voornamelijk die over blind zijn, werken goed – hij weet ze te verbinden aan actuele ontwikkelingen, zoals de zelfrijdende auto, waardoor hij nu in zijn eentje de weg op kan.

Maar delen van het programma komen er hortend en stotend uit, en sprankelen doet het maar soms. Bijlo leest namelijk alles voor vanaf zijn braille display, waardoor hij zijn armen niet kan gebruiken. Hij kan weliswaar de zaal in ‘kijken’, maar wel met twee handen voor zijn buik. Begrijpelijk dat er last minute een hoop verandert tot het nieuwe jaar, maar de héle voorstelling voorlezen was toch niet nodig geweest.

Dat statische beeld verandert in liedjes. Dan gaat het display weg en blijkt dat Bijlo kan soleren op de melodica en dat hij gitaar en handpan kan spelen. Zingen kan hij ook, zoals in een lieve solo over zijn chauffeur, toevallig ook zijn vrouw, die als zangeres van The Rossettis een grote rol speelt in de voorstelling. Ze heeft een mooie stem, die ze heel secuur gebruikt. Die ingehouden stijl komt goed tot zijn recht in melancholieke liedjes. Dan omringt haar warme stemgeluid je en is ze in harmonie met haar uitstekende band. In up-tempo meezingers is ze beduidend minder overtuigend, en komt het op Bijlo aan om het publiek mee te krijgen.

Bijlo levert een traditioneel oudejaarsprogramma af, met een literaire inslag, een actueel jaaroverzicht en een hartstochtelijk pleidooi vóór de bomen langs de weg en tégen meer asfalt. Op oudejaarsavond bespreekt hij in Kunststof het jaar op Radio 1. Ongetwijfeld de krenten uit de pap, dus het luisteren waard.

Foto: Erik van ’t Woud