In het bloedmooie Status brengen de makers van RIGHTABOUTNOW INC. verschillende stijlen en podiumkunstdisciplines naadloos bij elkaar. De opwindende mengvorm staat ten dienste van een ontroerend verhaal over generatie- en cultuurverschillen die net zo fluïde blijken te zijn als de voorstelling zelf.
‘Een zwarte vrouw tussen witte lakens in een wit gebouw.’ Machteloos kijkt de jonge man (Anton de Bies) naar zijn moeder, die in coma in het ziekenhuisbed ligt. Hij wist niets van haar ziekte, ze heeft zich tegenover hem altijd sterk gehouden. Zijn verdriet en woede richten zich op de dichtstbijzijnde persoon, hij houdt zich nog net in – en dan blijkt de witte, goedgeklede man (Hans Dagelet) in de kamer zijn vader te zijn, die hij sinds zijn tweede niet meer heeft gezien.
Zo begint Status, de nieuwe voorstelling van het Amsterdamse urban arts centre RIGHTABOUTNOW INC. Het is de aanleiding voor een lang, nachtelijk gesprek tussen vader en zoon, die vrijwel niets van elkaars leven weten. De jongen vertelt over zijn jeugd in Ede, waar hij bijna de enige persoon van kleur was en waar de lokale breakdance-community zijn redding bleek te zijn. De vader verhaalt op zijn beurt over zijn jonge jaren als Shellmedewerker in Senegal, waar hij zowel verliefd werd op de clubcultuur in Dakar als op de moeder van de jongen. En gelukkig laat ook de moeder zich in deze voorstelling, waarin alleen maar mannen op het toneel staan, zich niet onbetuigd: in een brief die ze aan de man heeft geschreven, legt ze (in de stem van danser Tayeb Benamara) uit dat ze hem ondanks haar liefde voor hem moest verlaten om in volledige autonomie (lees: zonder zijn enigszins kolonialistische paternalisme) een bestaan op te kunnen bouwen.
Het prikkelende uitgangspunt biedt ruimte aan een enorme thematische rijkdom. De zoon en de vader leven dan wel in hetzelfde land, maar zijn vanwege hun verschillende maatschappelijke posities in een totaal andere wereld opgegroeid. Waar de vader klaagt over de polarisatie en individualisering in de samenleving en de teloorgang van de westerse cultuur, wijst zijn zoon hem er fijntjes op dat het ideaal dat hij van Nederland in zijn hoofd heeft nooit voor iedereen bestaan heeft, en dat die verschillen nu pas aan de oppervlakte komen. Uit de dialogen blijkt subtiel dat de vader zijn zoon nog altijd in de eerste plaats als Senegalees ziet, terwijl de zoon zichzelf volledig Nederlander voelt. Het contrast in speelstijl tussen De Bies en Dagelet, de eerste hoekig en fysiek sterk, de tweede vloeiend en breekbaar, zet de verschillen ook vormelijk mooi in de verf.
Het sterke aan Status is hoe de inhoud door de multidisciplinaire vorm (in regie van Maarten van Hinte en Marjorie Boston) wordt ondersteund en verdiept. Drie dansers zijn bijna continu op toneel en gaan in de choreografie van Babacar Cissé steeds een boeiende ‘dialoog’ aan met de tekstacteurs. Soms fungeren ze als een verdubbeling van De Bies, alsof hij door een onzichtbare gemeenschap gedragen en ondersteund wordt. Dan weer figureren ze als bezoekers van een dansclub in Dakar.
Maar het sterkst werkt het als de dans enigszins abstract blijft, zoals in een van de mooiste scènes, waarin Dagelet een trompetsolo speelt terwijl Andy Adrianasolo om hem heen danst. De gevoelige muziek wordt gevolgd en uitgedaagd door de dan weer agressieve, dan weer voorzichtige toenadering van Adrianasolo, waardoor er geheel zonder tekst een gevoel ontstaat over hoe de vader en de zoon zich tot elkaar verhouden.
DJ Lovesupreme weet ondertussen met zijn composities een doorlopende historische lijn te leggen tussen de jazzlegendes die de vader op handen draagt en de Frans- en Engelstalige hiphop waar de zoon naar luistert. Zo ontstaat een sterk gelaagd theatraal geheel, waarbinnen iedere discipline een eigen perspectief op het centrale verhaal weet te bieden.
Naar het einde van de voorstelling hapert de montage een beetje – er zijn net wat te veel losse dansscènes die geen wezenlijke verbinding met de acteurs aangaan – maar temidden van zo veel genreoverstijgende rijkdom is dat snel vergeten. Het eindbeeld blijft je bij: twee mannen met een totaal verschillende levensloop, in innige omhelzing, verenigd in hun liefde voor een trotse, eigenzinnige, sterke vrouw.
Foto: Concretestate Photography
