Stel je voor: Theodora Bouwmeester (1850-1939), de actrice naar wie de Theo d’Or is genoemd, wordt weer tot leven gewekt en we leggen haar een hoofdrol uit een willekeurig toneelstuk geschreven na haar dood voor, zou er dan voor haar nu meer te doen zijn dan in de teksten uit haar tijd? (meer…)
Wie speelt er nu eigenlijk met wie? Die vraag bleef door mijn hoofd spoken tijdens Spelen met Sloon, een nieuwe regie van Johan Simons bij het Rotterdamse Mooi Weer & Zo. Is het Sloon die bedonderd wordt, of is hij zelf de meestermanipulator? Hoe het ook zij, deze zwarte komedie blijft een boeiend psychologisch spel.
‘Wie is Johan Simons?’ Ingewijd toneelpubliek zou stijl achterover slaan, maar de bezoekers van Mooi Weer & Zo hadden nog nooit van de man gehoord. Het is de grote kracht van het kleine huiskamertheater aan de ’s Gravendijkswal: Rotterdammers die misschien minder snel naar de schouwburg gaan, krijgen er lekker eten en toegankelijk theater geserveerd. Maar dan wel Euripides, Shakespeare, Vondel of Tjechov. Simons herkende het publiek dat hij met Hollandia bereikte. Huisregisseur Eva Lemaire deed haar afstudeerstage bij hem, en zo ging het balletje rollen. Spelen met Sloon is inmiddels Simons’ derde regie bij het gezelschap.
Sloon valt in de smaak bij Kattie en haar jongere broer Appie. Na zijn entree gooit Kattie al haar charmes in de strijd om haar nieuwe huurder te verleiden. Ook haar jongere broer Appie valt als een blok voor zijn huisgenoot. Sloon laat het zich allemaal lekker aanleunen, en speelt broer en zus tegen elkaar uit. Wat suggestieve rekwisieten en een strategisch geplaatste ventilator is al wat nodig is om de seksuele spanning tussen de drie aan te geven. ‘Spelen met Sloon’ is hier duidelijk een eufemisme.
Al snel blijkt Sloon wat op zijn kerfstok te hebben. Gerrie, de oudere broer van Kattie en Appie, is niet gecharmeerd van de nieuwkomer. De blinde kluizenaar herkent in Sloon de moordenaar van zijn baas, en vormt een directe bedreiging voor de prille driehoeksverhouding. Sloon vermoordt hem en vraagt Appie om de politie voor te liegen. In ruil voor een alibi belooft hij met hem op reis te gaan. De inmiddels zwangere Kattie moet er echter niks van hebben. Als Sloon niet bij haar blijft, zou ze zomaar de waarheid over haar dode broer kunnen vertellen…
Spelen met Sloon is van oorsprong een komedie van Joe Orton. In zijn Entertaining Mr Sloane trekt een charismatische psychopaat in bij een oudere dame, haar broer en haar slechtziende vader. In de bewerking van Johan Simons worden de vier personages gespeeld door jongere acteurs. Het levert een voorstelling op waar de vier (Délano van den Berg, Maxime Heemskerk, Edouard Kain en Philippe Lemaire) als grote kinderen om elkaar heen draaien, elkaar verleiden en elkaar uiteindelijk genadeloos manipuleren. Op Sloon projecteren de vastgeroeste Kattie en Appie al hun onvervulde verlangens. Hij is de minnaar, het kind en de onderdaan waar ze van dromen. Op zijn beurt manoeuvreert Sloon zijn bewonderaars zo vernuftig, dat hij na zijn misdaad toch nog een comfortabel leventje kan leiden. De enige die in de weg staat, wordt zonder pardon uit de weg geruimd.
Dit alles in een enscenering die nadrukkelijk groots en campy is. De acteurs, gekleed in leren jassen, jurken en zonnebrillen durven lelijk te zijn en spelen in dikke hoofdletters. Niet veel meer dan wat stoelen en een ventilator zijn nodig om de situatie te schetsen. In een komedie met aardse personages die handelen vanuit hun onderbuik komt die esthetiek mooi tot zijn recht.
Bovendien werkt het goed in de huiselijke setting van Mooi Weer & Zo. Na de uiensoep en pasta pesto staat er een voorstelling op het menu, dat zich afspeelt tussen de tafeltjes, achter de bar en in het toilet. Een voorstelling die ook nog eens goed in elkaar zit. Spelen met Sloon koestert geen pretenties over moraliteit: iedereen is bezig elkaar te belazeren en er zelf beter uit te komen. En dat is altijd leuk om te zien.
Foto: Maarten Laupman