Driehonderd jaar geleden componeerde Händel zijn Neun deutsche Arien op teksten van Barthold Heinrich Brockes. Deze dichter bezong de rijkdom en schoonheid van de natuur, die hij zag als bewijs van Gods goedheid. Dit inspireerde het Vlaamse ensemble B’Rock en Muziektheater Transparant tot de voorstelling Songs of nature.

Omdat de tournee door China in het water viel bedacht men een tussenweg. De voorstelling ging 13 maart online in première als opening van het Vlaamse Klarafestival, maar werd vanuit China geregisseerd door Shuang Zou en vanuit Australië geënsceneerd door Dan Potra. Interessant, maar zicht- en hoorbare meerwaarde heeft dit niet.

De aan Jean-Jacques Rousseau ontleende slogan ‘terug naar de natuur’ is tegenwoordig populair bij klimaatactivisten en producenten van biologisch voedsel. We moeten de aarde niet vergiftigen maar respecteren, is de boodschap die ook in Songs of nature wordt uitgedragen. Het toneelbeeld bestaat uit een immense afvalberg van opgestapelde vuilniszakken, rondom een ouderwetse, menshoge vrieskast. Een vrouw in regenjas scharrelt rond met een protestbord ‘Go Vegan’, dat ze achteloos bij de rest van de rotzooi gooit.

De vrouw (de sopraan Ilse Eerens) trekt de vriezer open en drinkt gulzig uit een waterfles. Waarom is dat water niet bevroren, denk je onwillekeurig, maar dan zetten Eerens en B’Rock het eerste lied in, ‘Künft’ger Zeiten eitler Kummer’: we moeten ons geen zorgen maken om de toekomst maar tevreden zijn met wat God ons gegeven heeft. Al zingend bevrijdt Eerens een almaar groeiende reeks plastic planten uit hun omhullende grijze vuilniszak; ook de musici haalt zij vanachter afvalzakken tevoorschijn.

Keer op keer opent de deur van de vrieskast, waaruit Eerens nóg meer plastic planten en andere attributen haalt. Ze rolt een – eveneens plastic – grasmatje uit, zet er een campingtafeltje op en ‘bewatert’ de planten met een kunststof gieter. Een plastic zakje met vleeswaren gooit ze met een vies gezicht terug; even flitst het bord ‘Go Vegan’ in beeld. De vriezer spuugt hierna een ‘Duty Free’-tas uit, een barbiepop, plastic handschoenen en een schaar. Soepel coloraturen zingend en puntig begeleid door B’Rock knipt Eerens de planten bij – wat door de cameravoering helaas grotendeels onzichtbaar blijft.

Het is een drukte van jewelste bij de vriezer, waaruit Eerens ook nog een trouwjurk en trouwpak vist, waarmee ze ronddanst in het lied ‘Süsser Blumen Ambraflocken’. Op de achtergrond zien we omineuze beelden van vervaarlijk rokende fabriekspijpen, gigantische hijskranen, astronauten, tanks, oorlogshandelingen, paddenstoelwolken, verwoeste steden en iele boompjes die machteloos wegzakken in de aarde.

Door de pamflettistische aanpak, de matige cameravoering en dito belichting wordt Songs of nature nergens spannend en verlies je al snel de aandacht. En dat is jammer, want B’Rock speelt Händels afwisselende muziek met verve. Met hun kittige ritmes, fraaie soli van instrumenten als traverso, fagot en theorbe ondersteunen zij perfect de al even verzorgd zingende Eerens, wier stem ook in de hoogste registers warm en aansprekend blijft. Mooi ook zijn de vele imitaties waarmee de musici haar partij extra glans geven.

Een aangenaam contrast met Händels harmonieuze aria’s vormen de vier nieuwe stukken die de Vlaamse componist Wim Henderickx speciaal voor dit programma componeerde. Zijn licht dissonante klankweefsels vol gebogen tonen en hints naar Aziatische en Arabische muziek zijn vernuftig door het geheel geweven. Telkens aangekondigd met een ‘freeze’ van Eerens, schilderen deze instrumentale intermezzi een wat minder idyllische wereld dan die van Brockes en Händel.

Songs of nature eindigt met een klaagzang van de traverso. Eerens vouwt zich op in de vervaarlijke ijswolken uitstotende vrieskist. Het portier sluit zich en het beeld wordt overgenomen door een gordijn van cellulose waarin almaar groter gaten vallen. Alle hoop voor de mensheid lijkt vervlogen.

Foto: Koen Broos