Op foto’s zien ze er onberispelijk uit, de kolonisten in hun witte pakken. Ze staan fier overeind, een wandelstok losjes in de hand. Onaangedaan door het tropische klimaat. Toch voerden deze witte mannen (en vrouwen) eigenlijk een bikkelharde strijd tegen de zon. Ho Rui An, schrijver en artiest uit Singapore, illustreert dit met een beeld uit het Amsterdamse Tropenmuseum: een antropoloog staat met zijn rug naar het publiek, terwijl hij een foto maakt van de Indonesische omgeving. De stof van zijn blouse is volledig doorweekt.
In Solar: a meltdown verweeft Ho Rui An verschillende gedachtegangen tot een lezing, waarin hij (elementen van) het kolonialisme en de globalisatie bespreekt. Ho Rui An wisselt zijn gesproken passages af met beeldmateriaal: foto’s uit museale collecties en Hollywoodfilms, zoals The King and I uit 1956. In deze musicalbewerking onderwijst een lerares uit Wales, Anna, het gezin van koning Mongkut in Bangkok. Eén van de meest catchy liedjes uit de musical, ‘Getting to know you’, beschouwt Ho Rui An als een ode aan de uitwisseling van culturen. Terwijl de Thaise kinderen de hoepelrok van hun lerares imiteren, wappert Anna met een waaier. Er worden handjes geschud en buigingen gemaakt. Het ziet er allemaal aandoenlijk vriendelijk uit, maar de lerares blijft natuurlijk wel onderwijzen en uiteindelijk vergt deze smeltkroes een flinke dosis overgave. Is het eigenlijk wel mogelijk om cultuur in gelijke porties uit te wisselen? Of is er altijd één dominante speler in dit spel?
Zijn heldere vertelstijl en nadrukkelijke dictie maken Ho Rui An tot een prettige gids. Op het toneel schept hij een wereld die niet altijd even wetenschappelijk aanvoelt, maar erg creatief is in de gekozen perspectieven en relaties tussen verschillende onderwerpen. Zo krijgen ‘punkawallahs’, de mensen die kolonisten in dienst namen om hen koel te wapperen, een prominente plaats in de performance. Op filmbeeld trekt de punkawallah aan een koord, terwijl boven het toneel een grote ‘punka’ begint te bewegen, precies op het ritme van de beelden. Solar: a meltdown is op z’n best als de performer zich bedient van dit soort vondsten, als hij zijn tekst door een musicalnummer spreekt en bepaalde woorden precies samenvallen met zijn verhaal of als hij een Engels souvenir letterlijk in de spotlight zet.
Ho Rui An duikt erg hink-stap-sprong van de ene gedachtegang in de andere, maar in deze associatieve creativiteit ligt ook de kracht van Solar: a meltdown. Het is een fantasierijke en slim vormgegeven lezing mét een disclaimer. Want ‘Getting to know you’ krijg je dus nooit meer uit je hoofd.
Foto: Hideto Maezawa
