Het moet allemaal erg spannend zijn geweest. Een werknemer van de Amerikaanse veiligheidsdienst besluit in z’n eentje de wereld te vertellen hoe grootschalig en ongrondwettelijk zijn baas bezig is. Die spanning wordt in Snowden van F.C. De Volle Bak niet voelbaar, maar een interessant onderwerp is het wel.
De NSA verzamelt immens veel digitale informatie over van alles en iedereen via achterdeurtjes van alle grote online-bedrijven. Niemand weet dit en bovendien is het verboden, dus vroeg of laat moet dit bekend worden. Edward Snowden, een middelmatige medewerker van de NSA, onderscheidt zich door niet langer te zwijgen. In het grootste geheim licht hij twee journalisten van de belangrijkste media in op een hotelkamer in Hongkong. Grote machten en belangen komen tussen deze drie mensen even samen op enkele vierkante meters.
Edward Snowden is zeker van zijn zaak. Logistiek heeft hij alles in orde: de keuze voor Hongkong, contact met de top van de wereldjournalistiek, batterijen die hij uit smartphones haalt om niet afgeluisterd te kunnen worden. Hij weet snel en effectief duidelijk te maken hoe ver de NSA gaat in het controleren van alles wat er op het wereldwijde web gebeurt. Cas Jansen speelt Snowden eigengereid en rechtlijnig. Hij twijfelt er geen seconde aan om niet naar buiten te treden. Glenn Greenwald van The Guardian, een mooie rol van Simon Heijmans, biedt een mooie tegenkleur, net als Laura Poitras als cameravrouw, goed gespeeld door Myrthe Burger.
Ook zij willen naar buiten treden, maar zij stellen ook de juiste vragen over zijn betrokkenheid. Zij weten nog meer dan Snowden hoe persoonlijke levens vermalen kunnen worden door machtige instellingen. De moed, maar ook de kwetsbaarheid en onbezonnenheid van de David die zich tegen een Goliath keert wordt nu enigszins duidelijk. Omdat alle partijen het eens zijn met het naar buiten brengen van de informatie wordt het op de hotelkamer echter niet spannend.
Myrthe Burger speelt ook een paar korte scènes de rol van de vriendin van Snowden. Die is onder de indruk van hun huis op Hawaii, maar merkt ook dat Snowden zich helemaal in zichzelf terugtrekt bij het smeden van zijn plannen. Haar pogingen hem open te breken zijn de meest dramatische van de voorstelling.
Snowden krijgt een grotere zeggingskracht door twee enorme digitale schermen op de achtergrond. Die verbeelden niet alleen de skyline van Hongkong en de passagiersruimte van een vliegveld in Moskou (waar Snowden uiteindelijk strandt), maar laten ook zijn woning op Hawaii zien. De schermen worden tevens gebruikt om inzicht te krijgen in het werk van de NSA. Ze fungeren dan als het metershoog uitvergrote computerscherm van de laptop van Snowden.
De mooiste scène is die waarin hij na lange tijd weer contact opneemt met zijn vriendin in Hawaii, die al die tijd van niets wist. De acteurs zijn dan van het toneel verdwenen. Vanuit de zaal zien we op de schermen hoe hun intieme chatteksten over en weer op het scherm verschijnen. Ze gaan over liefde en pijn, over excuses en de vraag of ze nog van elkaar houden. Die maken pas echt duidelijk wat de beslissing van Snowden heeft betekent in zijn persoonlijke leven. En we weten nu dat ook de NSA ze meeleest.
We zijn er inmiddels aan gewend dat mensen kunnen meelezen met wat we mailen, welke seksspeeltjes we bestellen, wat er in ons medisch dossier is te vinden en hoe we echtelijke ruzies op Whatsapp uitvechten. Of we willen het gewoonweg niet beseffen – zolang het maar niet onze buren of werkgevers zijn. De vraag hoe we ons daartegen te weer moeten stellen blijft actueel.
Foto: Andy Doornhein
