Lang, heel lang geleden was er eens een toneelgezelschap in het noorden van Nederland. Dat gezelschap heette De Voorziening. Het was een gewoon toneelgezelschap zoals je dat op wel meer plaatsen in ons landje aantrof. Om de zoveel tijd werd er een stuk op de planken gebracht en daar kwamen dan mensen naar kijken.

Maar De Voorziening was niet altijd heel gewoon. Soms speelde het gezelschap leentjebuur bij het Engelse toneel en bracht het een zogenaamde Christmas Pantomime naar de noordelijke schouwburgen. Een gekke toneelvorm is dat, waarin sprookjes door elkaar gehusseld worden, veel travestie voorkomt en zeer luidruchtig om aandacht wordt geschreeuwd. In Engeland een niet weg te denken fenomeen, in Nederland tamelijk onbekend.

Die panto’s van De Voorziening hadden titels als Roberto en de tovernaald, Klein Duimpje en de toverlamp of Robin Hood en de zeven dwergen. De mensen in het noorden smulden van al die malligheid en vonden massaal de weg naar de theaters.

Maar De Voorziening overleed en daarmee die bescheiden traditie. Toen het gezelschap later herrees als Noord Nederlands Toneel bleef de panto in het graf achter.

Doodzonde, vonden een aantal noordelijke theatermakers die goede herinneringen aan die uitbundige avonden toneel-voor-het-hele-gezin hadden. Ze besloten, in ieder geval eenmalig, het genre nieuw leven in te blazen. Schrijver Jan Veldman bewerkte zijn eigen tekst van Robin Hood en de zeven dwergen, regisseur Jack Nieborg van het Shakespeare Theater in Diever werd bereid gevonden de regie op zich te nemen en cabaretier Bert Visscher werd gestrikt voor een grote rol. De Groningse en Drentse schouwburgen durfden het experiment aan en zo kon dit weekend Sneuwitje en een stuk of zeven dwergen in première gaan. Voor een uitverkochte zaal. Het publiek was de panto niet vergeten en vol verwachting klopte het hart.

De voorstelling komt wat moeizaam op gang. Of het nu komt door het kleine aantal kinderen in de zaal of door de afwachtende houding van het publiek, feit is dat de vlam aanvankelijk maar niet in de pan wil slaan. Een respons uit de zaal moet er echt uitgetrokken worden en dat is funest voor een voorstelling die het moet hebben van tempo en schwung. De grapdichtheid is te laag en er wordt tamelijk ingehouden gespeeld. Het is allemaal net te keurig en te braaf. Alsof niet alleen het publiek maar ook de spelers wachten op energiebom Bert Visscher. Maar daar moeten we nog even op wachten.

Voordat hij verschijnt, hebben we kort kennisgemaakt met de terugkeer van Richard Leeuwenhart in Engeland die tot zijn afgrijzen merkt dat Jan, wiens leger bestaat uit een sheriff/hopman en wat padvinders, zichzelf daar tot koning gekroond heeft. De trouwe volgelingen van Robin Hood zijn hier dwergen, een stuk of zeven dus. Sneuwitje zit opgesloten in het kasteel waar ze van haar afgunstige zus Barbara spinnen en kakkerlakken moet tellen. Daar tussendoor wandelt nog de geslepen handelaar Henderiks. Ga er maar aan staan.

Met de opkomst van Bert Visscher als Zwarte Barbara kantelt Sneuwitje volledig. Hier zijn we voor gekomen! Ravissant gekleed in een zwarte jurk met rode vuurtongen, een gitzwarte pruik en vuurrode lippen is zijn entree overrompelend. Voordat hij zich met de handeling op het toneel gaat bemoeien moet eerst de voorste rij eraan geloven. Ongegeneerd duwt hij zijn imposante boezem in het gezicht van een argeloze toeschouwer. Veiligheidsriemen vast, Visscher is in het huis.

Even dreigt de voorstelling hierdoor de Grote Bert Visscher Show te worden maar na de pauze vallen de puzzelstukjes alsnog perfect op hun plek. Het tempo gaat omhoog, er zijn een paar geweldige scènes, waaronder een heerlijk droogkloterige met twee boswachters, en Sneuwitje komt eindelijk in opstand tegen haar grofgebekte zus. Het fletse verdwijnt en maakt plaats voor dynamiek.

Zo dendert de voorstelling naar het happy end, waarbij het slotapplaus nog bijna een voorstelling op zich wordt. De negen spelers, die goed waren voor de tientallen rollen, rennen op en af, telkens in een ander kostuum. Wat een heerlijke heksenketel moet het met al die verkleedpartijen in de coulissen geweest zijn.

Als we uitgeklapt zijn laten we ons als de ratten van Hamelen meevoeren door het uitstekende orkestje naar de foyer. Daar mag het feestje nog even doorgaan want er valt iets te vieren. Met een beetje mazzel is er een nieuwe traditie geboren. De Christmas Pantomime is terug in het Noorden.

Foto: Albert Hidding