Gerard Reve leeft weer in Betondorp. ‘Er gebeurt eigenlijk niets in mijn boeken, maar het leven zelf zit er in’, verklaart de schrijver in Circus Reve. En zo fundeert hij de hele voorstelling. (meer…)
Bijna anderhalf jaar geleden figureerde regisseur Danielle Wagenaar in onze serie ‘Niet op’. Zoals talloze andere in het kader van 75 jaar bevrijding gemaakte voorstellingen kon ook die van haar niet doorgaan. Voor veel stukken betekende die afgelasting tijdens de lockdown een definitief einde, maar producent Pier 21 hield SKAAD op de plank waardoor de voorstelling dit weekend alsnog haar première kon beleven.
Gelukkig maar want SKAAD (het Friese woord voor schaduw) blijft ook zonder de context van al die bevrijdingsactiviteiten stevig overeind. Als intrigerend verhaal met kleurrijke anekdotes én als een hedendaagse tragedie waarin een held keihard van zijn voetstuk dondert.
De voorstelling vertelt de fascinerende geschiedenis van de onorthodoxe verzetsman Gerard Reeskamp. Deze uit ’t Gooi afkomstige drogist vluchtte na het oprollen van zijn verzetsgroep in 1940 naar Sneek, waarna hij een vooraanstaande rol in het Friese verzet ging spelen. Zo was hij onder andere betrokken bij de spectaculaire overval op gevangenis de Blokhuispoort in Leeuwarden waarbij 52 verzetsmensen bevrijd werden.
Wat Reeskamp tot een onorthodoxe verzetsman maakte was het feit dat hij niet van geweld hield. Liever liet hij een verrader van joden zich uitkleden om hem vervolgens te dwingen spiernaakt een sloot over te zwemmen en daarna door het dorp naar huis te lopen. De bittere ironie van de geschiedenis wil dat juist vanwege een moordaanslag in januari 1945 Reeskamp uit de geschiedenisboekjes is geschreven. Of hij daadwerkelijk bij die aanslag betrokken was, is tot op de dag van vandaag onduidelijk (hoewel hij er voor veroordeeld is). Een gevolg was wel, zoals in het begin van de voorstelling wordt opgemerkt, dat er in Friesland niemand in een Reeskampstraat woont.
Op basis van gesprekken met nazaten en bestudering van diverse bronnen schreef Marijke Schermer een tekst die zegt geen rehabilitatie te willen zijn maar waarin toch een zekere sympathie voor de hoofdpersoon lijkt door te schemeren. Maar dat kan ook komen door Paul R. Kooij, die van Reeskamp een charmante kerel maakt.
In de soepele regie van Wagenaar wordt bewust niet getracht om een oordeel te vellen over de vraag of het terecht is dat Reeskamp uit de geschiedenis geschrapt is. Dat laten de makers aan de toeschouwers zelf over. In het eerder aangehaalde interview zei Wagenaar wel dat het haar verontrustte dat de kwestie tot op de dag van vandaag haar sporen nalaat. Dat element had wat mij betreft wel meer benadrukt mogen worden. Want hoewel de slotwoorden van SKAAD zijn dat ‘het geen jongensboek is’ laat de voorstelling zich wel te makkelijk als zodanig bekijken.
Foto: Lucas Kemper
