Het nieuwe programma van NDT1 begint met de twee pure dansstukken Proof en Soon van Edward Clug en Mehdi Walerski om later op de avond af te sluiten met het meer theatrale Sisters van Sol León & Paul Lightfoot. De nadruk op de ontwikkeling van het eigen idioom van Clug en Walerski is verrijkend voor hun toch al zo diverse bewegingstalen.

Voor Edward Clug is het een eersteling voor NDT1, al maakte hij al werk voor NDT2. De popband Radiohead inspireerde Clug. Tijdens de dans is een compilatie van hun songs te horen. De meeste daarvan komen van het album ‘The King of the Limbs’ uit 2011 en variëren van catchy percussie met electronica tot melancholische gitaar en repeterende zachte pianoklanken. Zo’n eenduidige muziekkeuze is vaak een risico. Maar de dansers dompelen zich volledig onder in het op Radiohead geïnspireerde universum. Dat is het letterlijk ook, onder het zilverkleurige object in de vorm van een zeppelin dansen zij in duetten en solo’s en een enkel groepsstuk. Later daalt dat hemellichaam af tot op de vloer en dringt het de bestaande ruimte binnen.

Het vocabulaire is afwisselend, soms bijna swingend zoals wanneer de dansers wijdbeens hun handen om hun polsgewrichten slingeren.  Er zitten grappige vondsten in als stuiterende hoofdknikjes, zigzaggende benen en een duo dat een lichaam met twee hoofden vormt. En er zijn ook meer melancholische passages. Clug laat een doordacht vocabulaire zien, waarmee het NDT weer een andere kleur op het palet laat zien.

Soon van Mehdi Walerski heeft een mooi toneelbeeld met zowel intimiteit als weidsheid. Een schaal ingelegd met bladgoud hangt horizontaal aan een grote arm met als contragewicht een lichtspot die draait tijdens de choreografie. Aanvankelijk ontstaat hierdoor een ronde uitsnede van het grote toneel waarop de dansers zich begeven. Later vult een warm licht de hele ruimte.

Ook in Soon ligt de nadruk op de verdere ontwikkeling van een eigen danstaal. En er is nog een parallel met het werk van Clug. Waar Clug de authentieke stem van Radioheads Thom Yorke laat horen, heeft Walerski voor zanger Benjamin Clementine gekozen. Clementine heeft een bijzondere stem, zeer beweeglijk, soms theatraal en later langzaam. Het vocabulaire van Walerski dat allerlei verschillende bewegingskwaliteiten beslaat, licht of pulserend, statisch of vloeiend, sluit daar heel goed bij aan.

In de choreografie Sisters van León & Lightfoot komen allerlei elementen terug die de choreografen in eerder werk ontwikkelden: het traag voortschrijden van of juist het teruggaan in de tijd, veranderende onderlinge relaties tussen verschillende karakters, maar geen vastgelegde verhalen. Altijd blijft er een zweem van mysterie over de personages hangen. De kracht van die suggestie werkt. Aan de esthetiek van hun oeuvre lijkt een hevig verlangen naar een verleden ten grondslag te liggen. Dat geldt ook voor Sisters waar de vrouwen lange vlechten op hun achterhoofd dragen en de kostuums zo uit een album van zwart-witfoto’s kunnen  komen. Toch bewegen de choreografen zich vrijer dan voorheen. In hun taal is een sprong voorwaarts te herkennen. Het geluid van herhaaldelijk happen in een appel, druppelend water, een Adagio van Beethoven en de gevoelige stem van Anonhi (voorheen Antony) creëren een klankdecor. Soms trekt zo’n geluidseffect letterlijk door het lichaam, te letterlijk.

Jorge Nozal in zijn dikke wollen pak met geruit overhemd zou een knorrige oude vader kunnen zijn van de drie dochters die later samenkomen en hun plek opeisen. Nozal heeft de virtuositeit tot op zekere hoogte losgelaten om zijn onrust of ergernis in zijn karakter te brengen. Opvallend is de verschijning van danseres Juliette Brunner die met een arm in haar kostuum verstopt geen enkele belemmering in haar dans lijkt te ervaren. In haar solo en het duet dat zij met Olivier Coeffard danst blijft haar balans volledig intact. Het zijn eerder aanzetten tot dan uitgewerkte verhaallijnen die León & Lightfoot schetsen. Dat laat gelukkig veel voor de verbeelding van de toeschouwer over. Al heeft een scherpe en ingrijpende keuze als deze misschien ook meer duiding nodig.

Op de premièreavond werd ook de foto- en videotentoonstelling van werk van Jiri Kylian geopend die tot en met eind november in het Zuiderstrand Theater te zien is. De hoge, kale wanden van het tijdelijke theater lenen zich er uitstekend voor. Er worden zwart-witfilmopnamen van repetities voor Viewers (1974) en voor Sinfonietta en Dreamdances in de periode 1978 – 1979 geprojecteerd. Naast een jonge Kylian is Sabine Kupferberg in de studio in een uitzending van het Polygoon-journaal van 1979 te zien. Recenter werk is er met het legendarische Bella Figura (1995) en de projectie van Gods & Dogs’ is op een ragfijn gaas van twee kanten te bekijken waardoor de dans midden tussen de toeschouwers komt. Alleen die expositie maakt al een tripje naar het Zuiderstrandtheater de moeite waard.

Foto Sisters: Rahi Rezvani