Is het mogelijk om binnen een ambtelijk proces een oordeel te vellen op een oprechte, menselijke manier? Een oordeel dat voor degene die het betreft van levensbelang is: mag ik blijven of niet? (meer…)
Hoe ziet het leven eruit na een coming out? Leef je nog lang en gelukkig, of is dan de zoektocht pas begonnen? In theater en film wordt dat maar zelden behandeld. Vijf jaar na het taboedoorbrekende Schijn raakt Fahd Larhzaoui opnieuw een gevoelige snaar door juist dat onderwerp uit de stilte te halen. In Shirt uit Fahd! onderzoekt hij wat de vrijheid om jezelf te zijn hem heeft opgeleverd. Bestaat die vrijheid überhaupt? En is de identiteit die hij achterliet ooit echt verleden tijd?
Als we Larhzaoui ontmoeten, is hij nog druk bezig met omkleden. Er komt een feest aan, en daar hoort een specifieke dresscode bij. Een jockstrap, dat was een verschrikking voor de Fahd die in Schijn net uit de kast was gekomen, maar voor ‘ Fahd 2.0’ is het de normaalste zaak van de wereld. Een afgetraind lijf, een stralende lach en wat strategisch verstopte drugs: het zijn allemaal ongeschreven regels van de gay scene waar Larhzaoui houvast in heeft gevonden.
Zo laat Larhzaoui zien dat Fahd 2.0 even performatief is als de straight-acting Fahd uit Schijn: beiden voldoen aan de verwachtingen van de wereld waar ze bij willen horen. Aanvankelijk voelt dat bevrijdend. We zien hoe Larhzaoui zijn eerste gayclub bezoekt, zijn eerste pilletje neemt, en als een Alice in Wonderland in een nieuwe wereld van dans, zang en erotiek belandt. In een strakke choreografie met twee gespierde ‘white rabbits’ blijkt later hoe hij zijn nieuwe rol fysiek eigen heeft gemaakt. Maar de bewegingen gaan net te snel, de gezichtsuitdrukking blijft net te blanco. Het is een mechanische dans, die een leven achter de rol verraadt.
Het doet denken aan een eerder fragment, waarin Larhzaoui terugblikt op een Marokkaanse bruiloft die hij als kind heeft meegemaakt. Daar werd ook gedanst, en ook om deel te zijn van een groep, al moet hij hier meer moeite doen om de passen te herinneren. Een slimme vondst van regisseur Bram Jansen, die zo een fysieke uitdrukking geeft aan de verschillende identiteiten waar mee wordt gespeeld.
Na afloop van de bruiloft blijkt Larhzaoui vergeten door zijn familie, en denkt hij even dat hij voorgoed achtergelaten is. In de associatieve structuur van Don Duyns’ tekst worden de clubscènes steeds meer verweven met Larhzaoui’s herinneringen aan familieleden, die na de impact van Schijn het contact verbroken hebben. Omringd door een denkbeeldige massa dansende mannen denkt hij terug aan zijn moeder, waar hij het liefst mee zou willen praten. Zijn coming-out mag dan het begin van een nieuwe levensfase zijn, de wortels van het verleden zijn er nog.
Naarmate de drugstrip in de club verergert komt de worsteling tussen seks en liefde naar boven drijven. In een strak decor van lichtbuizen, glazen wanden, een douche en een toilet dwaalt Larhzaoui af van een club naar een gay-sauna, waar seks met wat oogcontact of een bericht op Grindr zo voorhanden is. Daar ontmoet hij iemand die zomaar zijn escape zou kunnen zijn: de jongen waar hij oud mee kan worden. Maar dan blijkt hij een vroege versie van zichzelf gevonden te hebben, die net als hij zijn eerste stappen zet in een nog onbekende wereld. De zoektocht naar de ware begint weer opnieuw.
Eigenlijk is de dramaturgie van deze voorstelling niet veel anders dan die waar Larhzaoui in 2014 mee doorbrak: we ontmoeten een schijnbaar zorgeloos personage, en leren geleidelijk de persoon achter het personage kennen. Door dit ook in het verhaal na de coming out te laten zien, geeft Shirt uit Fahd! een veel complexer beeld van identiteit en zelfacceptatie dan de meeste coming-out narratieven doorgaans geven. Een coming-out is hier geen magische mijlpaal waarna een zorgeloos en authentiek leven geleid kan worden. Ook is het niet de nieuwe identiteit die een oude identiteit van tafel veegt. Het is eerder een doorlopend proces met nieuwe obstakels, nieuwe vragen en kruisingen met oudere identiteiten. Zo doorbreken Fahd Larhzaoui, Don Duyns en Bram Jansen een ander stigma: ook na het veronderstelde ‘happy end’ van een coming-out zijn er verhalen die verteld moeten worden.
Foto: Bas de Brouwer