Gekleed in een zwart pak, witte blouse en stropdas leidt choreograaf en performer Zora Snake het in de hal verzamelde publiek swingend en met een aanstekelijke glimlach naar de grote zaal. Uit de ghettoblaster op zijn schouders klinkt James Browns Get Up (I feel Like Being a Sex Machine). Wie Snake in de drukte niet kan zien, volgt de witte vlag die achter hem aan wordt gedragen.

Het is een blijmoedig, wat onrustig begin van Shadow Survivors, een voorstelling waaraan een aantal waarschuwingen vooraf gaan: pas op, deze voorstelling gaat over seksueel geweld; pak een setje oordopjes, want de muziek is hard; lees deze vertaling vast, want straks wordt de tekst in het Frans voorgedragen. Zowel de waarschuwingen als de opgewekte opening zetten het publiek op het verkeerde been. En dat zal vaker gebeuren deze avond. Zodra Snake de witte vlag – het symbool van vrede, wapenstilstand en overgave – op het podium plaatst, is het stil. Maar van overgave is geen sprake.

Het gezelschap Cie Zora Snake, afkomstig uit Kameroen, bestaat naast Snake uit drie mannen en een vrouw, die een voor een het podium opkomen vanuit coulissen met Afrikaanse print. Gekleed in zwarte pakken lijken de dansers gevangen in repeterende bewegingen. Het colbert dat moet worden rechtgetrokken, de revers die niet goed zitten, een vrouw die ja knikt op de beat van de muziek. Soms praten ze, maar hoorbaar zijn ze niet.

Het publiek grinnikt als de dansers met schokkende bewegingen en diep voorovergebogen elkaar en het publiek op afstand onhandig een hand willen geven. Maar de sfeer wordt al snel grimmig. De dansers worden verstikt door hun kostuums, onzichtbare handen omsluiten hun kelen, trekken hun hoofden naar achter, drukken hen naar beneden, totdat de opzwepende beat verandert in geweerschoten en een van de dansers wordt geëxecuteerd. Snake maakt er een selfie van.

De scène is een ode aan onafhankelijkheidsstrijder Ruben Um Nyobe, die kort voor de onafhankelijkheid van Kameroen ruim zestig jaar geleden, werd doorzeefd met kogels. ‘Het Franse koloniale leger onteerde zijn lichaam, sleepte het over de grond, plaatste het in een betonnen blok en begroef het in een graf zonder grafschrift’, lazen we eerder.

Wat volgt, is een klein uur vol symboliek, expressieve dans en performance-achtige taferelen. Als publiek wordt je bij vlagen meegezogen in tot de verbeelding sprekende toneelbeelden en scènes, maar moet je ook regelmatig schakelen tussen verschillende grote thema’s en stijlen. Ontdaan van hun pakken transformeren de dansers naar een tribaal aandoende groep die met een mengvorm van hiphop en vermoedelijk traditionele Afrikaanse bewegingen de eerdere verstikking lijkt te bezweren. Ook nu worden de dansers door krachten buiten zichzelf gemanipuleerd, of manipuleren zij elkaar. Dan staat de vrouw in het gezelschap op. Opnieuw gehuld in pak ontdoet zij zich al snel van deze benauwende kleding en toont zij het publiek haar seksualiteit, maar zo schokkend als de geweerschoten wordt het niet meer.

Als op de witte helft van het zwart-witte achterdoek de schaduw verschijnt van twee handen met lange vingers in de vorm van veren, begint het laatste deel van een voorstelling die voelt als een drieluik. Een grote haan, met bloembakken als poten, betreedt als een dragqueen het podium. Een beeld dat doet denken aan de performancekunst waarmee Snake naam heeft gemaakt. Wijdbeens bestrooit hij de op de grond liggende vrouw met wit poeder om vervolgens ook de mannen met zijn grote passen en witte poeder te bezweren.

De associatie met seks, geweld en onderdrukking is overduidelijk, maar hoewel de schaduwen op het doek een intrigerend moment in de voorstelling vormden, neemt de verwarring steeds verder toe. Een stapel zandzakken die achter op het toneel lag, wordt naar voren gedragen, er wordt een schedel op geplaatst, en er verschijnt een vrouw in een bruidsjurk, bebloed bij haar kruis. Haar krachtige, maar plotselinge verzet markeert het even plotselinge einde, de kijker achterlatend met een veelheid aan gedachtes, associaties en vragen. Shadow Survivors is zonder twijfel energiek en straalt urgentie uit, maar het geheel is ook verwarrend en overvol. De oordopjes kunnen ongebruikt mee naar huis.

Foto: Agnès Mellon