Wat is er lekkerder dan je zondagmiddag op het voetbalveld doorbrengen? De twee elftallen plus scheids die DOX en BonteHond bij elkaar hebben gebracht voor voetbalvoorstelling Schoppen rennen en duikelen tijdens Festival Tweetakt met zoveel aanstekelijk plezier over het veld dat je langs de lijn, met de geur van aarde en geplet gras in je neus, bijna niet stil kunt staan.

Dat begint al bij aanvang met het clublied, de toss en het maken van de foto. De lijven zijn al alert, zie ze springen, de benen uitschudden, een sprintje oefenen. Het gaat beginnen, jongens! De opwinding is voelbaar. Dankzij de koptelefoons die we als publiek op hebben nestelt de beat zich al snel in de lijven aan de zijlijn. Het feit dat we staan, dat we buiten zijn op een sportpark en dat de zon schijnt maakt iedereen langs de kant ook losser. Er klinkt gejoel en gejuich zodra het voetbal begint.

In 2016 maakte Judith Faas met auteur Sanne Schuhmacher bij BonteHond het kleedkamerstuk Broek uit! over schaamte onder voetballende jongens. Voor Schoppen, ontwikkeld in samenwerking met het Utrechtse DOX, zetten de makers de spelers op het veld, in een wedstrijdsituatie, waarin naast schaamte (van ‘Jullie vinden me te dik’ tot de grootte van je penis) een veelheid aan thema’s aan bod komt in een levendige collage van spelscènes, dans en beweging. Dan blijkt hoe goed het spel zich leent voor die opzet: voetbal is een sport van iedereen en op en rond het veld komt het hele leven aan bod. Op de afwisselende soundtrack van Gery Mendes is het genieten van al die dansende spelers en spelende dansers met al hun verschillende achtergronden.

Vanuit de wedstrijd-opzet, FC Almere tegen Zwaluwen Utrecht 1911 natuurlijk, beginnen zich personages en scènes te ontwikkelen: een keeper (Hali Neto) wiens tragiek is dat hij liever in de spits wil staan, de nummer 16 (Melvin Aroma) die van de teammaten dan maar met hem moet ruilen en gelooft dat het is omdat hij te dik is, de scheidsrechter (Matthijs Mahler) die als echte liefhebber van het spel begint maar zich door al het gedoe en geschreeuw op het veld voelt klemgezet. En wat vertelt die zwijgzame jongen die als een acrobaat over het veld tuimelt (Conni Trommlitz)?

Die scènes krijgen een eigen kleur in een waaier aan vormen. Er zijn spelscènes tussen individuele spelers, grote groepschoreografieën over de hele breedte van het veld, we zien een haka in de vorm van een rondo. In een eindeloze rij komen de spelers een voor een klagen bij de arbiter en wanneer het gaat over kijken naar de meisjes laten de mannen ook zien met hoeveel plezier ze hebben gekeken naar het bewegend vrouwenlijf. De voorstelling toont ook de dualiteit van het spel: teamspirit is alles, maar er wordt ook gediscrimineerd. Triomfantelijke voetballiedjes serveren grove clichés als grapjes en rijmpjes. Dat komt aan, niet in de laatste plaats wanneer Aroma ze in een verrassende vorm over het veld laat schallen. Het woord ‘hoer’ kaatst keihard tegen de flatgebouwen achter het veld en slaat ons in het gezicht.

Is voetbal theater? Ja, ja, ja en ja. Wat denk je anders dat een schwalbe is? Op de tribune volg je het ‘schouwspel’ en op het veld tonen de helden twee keer drie kwartier hun moed. Dat daarachter ook onzekerheid schuilgaat mogen ze niet laten zien. Is voetbal dans? Ook een dikke ja. Zo’n veld is een heerlijk grote dansvloer waarop je in grote formatie kunt dansen en een balkunstenaar kan niet zonder fabelachtig voetenwerk. Voetbal is een gestileerd gevecht waarin plaats is voor tragiek, heldendom en catharsis. Zo raken BonteHond en DOX en vooral de drieëntwintig mannen op het veld grote onderwerpen op een speelse manier aan. ‘Dit veld is onze tempel’, zingen de jongens. En ook wij toeschouwers mogen de heilige grasmat voor even betreden. Samen met de voetballers zijn onze gedachten dan, op aangeven van de scheids, bij degenen bij wie het al een maand heeft geduurd sinds iemand iets liefs tegen hen heeft gezegd.

Foto: Kamerich & Budwilowitz/EYES2

Luister hier naar de podcastrecensie die Luc de Groen van Schoppen maakte voor De Theaterpodcast.