‘Europa’s meest radicale performanceduo zal vanavond voor jullie optreden’, zo kondigt artistiek leider Bart Vanvoorden van kunstencentrum Nona in Mechelen Schönheitsabend aan. ‘En aan het eind van het eerste deel van deze performance maak ik een acte de présence als sultan’, voegt hij er nog aan toe. De toon is meteen gezet voor een absurde avond vol oriëntalisme, camp en transgressie.

Florentina Holzinger en Vincent Riebeek leerden elkaar kennen aan de School voor Nieuwe Dansontwikkeling (SNDO) in Amsterdam. Met hun vorige trilogie dropten ze een klein bommetje in de theaterwereld. Zo’n grensoverschrijdende en radicale belevenis als hun debuutvoorstelling Kein Applaus für Scheisse maakte ik nog maar zelden mee op een podium. Opvolger Spirit zocht haar heil in tarotkaarten en mystiek, terwijl slotluik Wellness een waanzinnige trip was in de wereld van verering en zelfextase. Bij kunstencentrum Campo uit Gent maakten ze hun nieuwe creatie Schönheitsabend, dat op zichzelf ook uit drie delen bestaat en alle ingrediënten uit hun vorige werk in de blender gooit. Enerzijds voelt het vertrouwd om weer in hun unieke universum te mogen vertoeven, anderzijds slagen ‘Flo en Vincent’ er opnieuw in om een onbestemd gevoel in mijn onderbuik te veroorzaken (iets tussen onrust en opwinding, denk ik).

Gekleed in zilveren pailletten en met veel bling bling duikt de vrouw van de sultan (Holzinger) bij aanvang uit het publiek op, om stiekem een slaaf (Riebeek) te ontmoeten voor een passioneel duet in de wandelgangen van haar paleis. Dit eerste deel verwijst naar de beruchte Sheherazade-dans van Les Ballets Russes uit 1910, die destijds omschreven werd als ‘een orgie’ omdat de dansers de verheven muziek voorzagen van een smachtende choreografie. Ondertussen is het publiek wat meer gewend dan een eeuw geleden, en dus kunnen Holzinger en Riebeek wat explicieter te werk gaan. Op een foute cover van Shine van hitrevelatie Years & Years kronkelen ze om elkaars lijven heen, terwijl ze als amateuristische acrobaten rondom enkele palen cirkelen. Het levert een prachtig beeld op wanneer ze als twee luiaarden ondersteboven hangend met elkaar zoenen. Net zoals in Wellness wordt ook in Schönheitsabend een penetratie met een voorbinddildo ten tonele gebracht. Deze keer is het niet meer Holzinger die langs achter ‘genomen’ wordt, maar dringt ze zelf haar maatje Riebeek binnen. Door de genderrollen om te draaien roept Holzinger ongemakkelijke vragen op over de positie van de vrouw en genereert ze heel wat gegniffel van de aanwezige tieners in de zaal. Dit eerste duet laveert voortdurend tussen goedkoop en gedurfd, kitsch en kritiek, porno en pathos (zoals wanneer sultan Bart met een mes en nepbloed bruusk een einde maakt aan dit eerste deel).

Hoe anders is de sfeer in de tweede scène, die aangekondigd wordt als ‘een experiment waarbij we u vragen te allen tijde respectvol te blijven tegenover de performers’. Hier staat de existentieel twijfelende kunstenaar centraal. In een ongemakkelijk lange stilte zit Holzinger op een stoel vooraan de scène en Riebeek aan een witte piano achteraan het podium, maar geen van beiden maakt aanstalten om te beginnen. Holzinger speelt Vaslav Nijinksy, de sterdanser van Les Ballets Russes die plots stopte met dansen nadat bij hem schizofrenie werd vastgesteld. Haar levenloze blik verraadt een bore-out, ze weigert voortdurend het voorbereide dansje op te voeren. Je kan er parallellen in zien met onze huidige prestatiemaatschappij (‘I am not a machine’). Wanneer ze toch haar benen strekt, komen er enkel spastische bewegingen en diepe kreten uit haar gehavende lichaam. Zo rauw en leeg als in deze scène durfde dit duo nog nooit eerder te gaan, maar het levert wel het beste deel van deze Schönheitsabend op (u had vast al door dat u de titel met een knipoog moet interpreteren).

Waar beide performers in het eerste deel evenveel aandacht kregen en in het tweede luik Holzinger centraal stond, ligt de focus in het derde deel op Riebeek. Hiervoor keert hij terug naar de spirituele ‘ik wil één worden met de natuur’-psychedelica die we ook al in eerdere producties zagen. Er worden allerlei theatrale effecten bovengehaald die moeten verhullen dat dit deel het minst uitgewerkte is en inhoudelijk te mager is om lang bij te blijven. Schönheitsabend is een zeer gevarieerde productie met ups en downs. Het weekt heel wat los, maar laat je door het diffuse einde niet met een uppercut achter zoals bijvoorbeeld Kein Applaus für Scheisse of met een verstild beeld zoals in de erg geslaagde solovoorstelling Recovery die Holzinger afgelopen seizoen maakte.

Foto: Karolina Wiernik